Nếu Selfie là từ của năm 2013, thì selfie chắc chắn cũng là từ nhấn để nói về lễ trao giải Oscar lần thứ 86 diễn ra ngày 3/3/2014 tại nhà hát Dolby Los Angeles. Sự duyên dáng của người dẫn chương trình Ellen Degeneres với chiếc Samsung cầm trên tay thỉnh thoảng lại “tự sướng” với dàn diễn viên hạng A quyền lực nhất Hollywood đã làm cho lễ trao giải Oscar 2014 trở nên vô cùng ấn tượng và đáng nhớ. Samsung trở thành thương hiệu quảng cáo thành công ngoài sức tưởng tượng, và Ellen Degeneres hẳn nhiên là người dẫn chương trình thú vị nhất từ trước đến giờ trong lịch sử các lễ trao giải Oscar. Một lễ trao giải thành công, chính là một tấm màn khéo léo khỏa lấp những điều không hài lòng về các đề cử chính của giải Oscar. Để làm hài lòng cả thế giới là điều không thể, bản thân 6000 vị của viện Hàn Lâm cũng có những quy tắc lựa chọn riêng cho cá nhân hay phim chiến thắng. Chính vì thế, trong mỗi mùa Oscar, trước khi các đề cử được công bố, người ta đoán này đoán nọ theo sở thích và sự hiểu biết của mỗi người, khi đề cử được công bố, người ta lại thấy nó bất cập, thiếu sót và sai lầm, nên mỗi một chiến thắng là một sự dò xét từ dễ tính đến cực đoan của người hâm mộ.
Năm nay, có lẽ cái tên được nhắc đến nhiều nhất và hạng mục được quan tâm nhất trên cộng đồng mạng chính là Leonardo Dicaprio và giải nam diễn viên chính xuất sắc nhất. Lần thứ 5 được đề cử, và chưa một lần nào được lên bục vinh danh. Leonardo Dicaprio với khả năng diễn xuất tuyệt vời, hóa thân cho những vai diễn hấp dẫn và quyến rũ dường như đã đủ chín để đến lượt anh được chiến thắng. Vào vai Jordan Belfort – một người đã từng ở trên đỉnh cao danh vọng trong thị trường chứng khoán phố Wall nhưng sau đó bị dính líu tới phạm tội và phải phá sản trong bộ phim The Wolf Of The Wall Street của đạo diễn bậc thầy Martin Scorcese, vai diễn của Leonardo Dicaprio thực sự là một vai diễn khó nhằn và đáng khâm phục. Sự hóa thân của anh vô cùng xuất sắc và gây ấn tượng mạnh. Tuy nhiên, nếu nhìn kĩ vào chiều dài diễn xuất của Leo thì dường như đó lại là một vai diễn quen thuộc của anh, một kẻ giàu có, thông minh, khôn ngoan, ăn chơi, quyến rũ. Có được sự sâu sắc trong từng vai diễn nhưng hình tượng thiếu đi sự mới mẻ đã khiến anh mất điểm. Được đề cử lần đầu tiên với bộ phim What’s Eating Gilbert Grape vào năm 1993, từ đó, anh luôn vào những vai diễn hấp dẫn, cá tính và độc đáo, diễn xuất khiến anh không thể trộn lẫn với bất kì ai, khiến ảnh ở một đỉnh cao nhưng dường như không thể cao hơn, một vị trí độc tôn nhưng đơn điệu.
Không như Matthew McConaughey, từ một diễn viên chuyên các phim Rom-com (tình cảm hài) Leonardo Dicaprio đã hoàn toàn lột xác trong nhưng vai diễn gần đây. Sự lột xác đến từ việc cộng tác với những đạo diễn chuyên dòng phim độc lập với những kịch bản tinh tế và sâu sắc cộng với khả năng nhập vai tài tình và bộc phát đã khiến Matthew gây được sự chú ý mạnh mẽ từ cộng đồng điện ảnh. Đề cử Oscar đầu tiên cho vai diễn Ron Woodroof trong Dallas Buyers Club thực sự xứng đáng. Một kẻ chơi bời, hưởng thụ nên mắc phải AIDS nhưng lại quả cảm, nhiệt huyết, căm ghét sự độc quyền của các hãng thuốc, sự thiếu trách nhiệm của y bác sĩ, Ron Woodroof đã từ một kẻ ích kỉ thành một tấm gương về việc đứng lên chống lại căn bệnh thế kỉ quái ác đó, không phải từ bản năng sinh tồn, mà còn cả ở sự mong muốn giúp đỡ người khác. Vai diễn chân thực, khó, động lòng người, vừa gần gũi vừa đầy thương cảm, gây xúc động và tôn vinh những giá trị bình dị của đời sống đã giúp anh dành thắng lợi tại lễ trao giải Oscar chứ không phải Leo. Nếu đặt lên bàn cân, cả hai đều một chín một mười, nhưng Matthew lại đưa cho chúng ta nhiều cảm xúc hơn, cảm xúc không có trọng lượng, nhưng cảm xúc có sức mạnh mang đến sự yêu thích.
Leonardo và Matthew cùng diễn trong The wolf of The Wall Street
Cả ba đề cử còn lại, Chiwetel Ejiofor trong phim 12 Years a Slave, Christian Bale trong American Hustle và Bruce Dern trong Nebraska đều làm tốt vai trò của mình. Tuy nhiên, Christian Bale lại diễn dưới sức mình, dù đã tăng đến tận 20kg để tạo ra hình ảnh chân thực về một gã béo, bụng phệ, tuy nhiên, do kịch bản đã khiến vai trò nhân vật chính của Christian Bale bị che lấp bởi dàn diễn viên phụ, một vai diễn thiếu thuyết phục, có phần gượng gạo và cứng nhắc. Hai nam diễn viên còn lại đều hóa thân rất tốt vào chân dung mình muốn thể hiện. Nhưng tất nhiên không thể mạnh mẽ được như Matthew, vốn dĩ đã quá ấn tượng. Bản thân tôi, trong hạng mục này, tôi thích Oscar Issac trong bộ phim tôi thích nhất năm 2013 nhưng lại chẳng được đề cử chính nào là Inside Llewyn Davis của anh em nhà Coens. Sự hoang mang, bối rối, và lăn lộn theo đuổi đam mê điện ảnh của Llewyn Davis với sự hóa thân của nam diễn viên Oscar Isaac thực sự đã khiến tôi mê hoặc, giọng hát tuyệt vời, biểu cảm khuôn mặt không cần nhiều nhưng đủ để thể hiện được sự chới với của nhân vật. Tuy anh không được đề cử, nhưng sự nghiệp của anh chỉ mới thực sự bắt đầu khởi sắc, ta cùng chờ xem sao.
Lễ trao giải có nhiều điều ấn tượng, một trong những điều ấn tượng là việc Ellen mang pizza đến phục vụ, khuôn mặt những diễn viên hàng đầu thế giới háo hức và vui vẻ, họ ăn tự nhiên khiến bầu không khí trở nên gần gũi hơn nhiều. Pizza chính là món khoái khẩu của Jennifer Lawrence, nàng thơ mới của Hollywood, cô nàng quyền lực mới của giới giải trí. Mới 23 tuổi đã có trong tay 3 đề cử và 1 tượng vàng. Jennifer Lawrence hút hồn người khác bằng nụ cười tươi trong trẻo, sự hài hước và những bất ngờ đầy trẻ con mang lại sự thích thú cho người khác. Một quả cầu vàng cho vai diễn trong bộ phim American Hustle những tưởng sẽ mở đường để mang cô đến gần tượng vàng Oscar hơn và giành được nó lần thứ 2. Nhưng không, Lupita đã thắng. Cô gái trẻ da màu, trong bộ váy Prada lộng lẫy với nụ cười tươi đứng ở bục nhận giải và nói về giấc mơ Mỹ, ước mơ trở thành sự thật cho dù xuất phát điểm của mình như thế nào. Một kết thúc có hậu chăng? Chắc chắn vậy. Bằng khả năng và sự cố gắng, Lupita đã hóa thân vào một vai diễn đại diện cho cả một thế hệ bị bắt làm nô lệ của người da đen ở Mỹ. Cô đã chiến thắng nhờ vào nỗi đau khổ của những thế hệ trước mình, cô biết vậy, và chiến thắng của cô trở nên ý nghĩa hơn nhiều vì nó mang đến những thông điệp giản dị, không lạ nhưng có sức lay động mạnh mẽ. Chính vì vậy, nàng thơ Jennifer Lawrence không giành được tượng vàng là một điều có thể hiểu được.
Jennifer Lawrence cố “cướp” tượng vàng của Lupita (so cute)
Ngược với vai diễn có nội tâm đơn giản của Sally Hawkins, Cate Blanchett trong Blue Jasmine lại đầy nội tâm và rất khó thể hiện. Bộ phim của Woody Allen không mang đến một câu chuyện khó hiểu, nhưng nó đòi hỏi sự hóa thân một cách vô cùng sâu sắc và tinh tế của nữ diễn viên chính. Nếu không có sự xuất sắc của Cate thì bộ phim trở nên bình thường, nhưng Cate không phải là diễn viên thường, với một tượng vàng trong bộ phim The Aviator (2005) và 5 đề cử, Cate là một trong nữ diễn viên sáng giá nhất bây giờ về mặt chuyên môn và thương mại. Một Jasmine u sầu, cam chịu khi mọi thứ quanh mình sụp đổ, phải sống cùng người em gái đơn giản có đời sống trung bình, bên trong cô luôn luôn có sự u uất, chất chứa không thể thoát, nó gây ra một chứng bệnh khủng hoảng tinh thần trầm trọng đến mức ảo tưởng hoàn toàn về cuộc sống. Vai diễn xuất sắc đến nỗi nó đàn áp mọi nữ diễn viên chính trong mọi giải thưởng tiền Oscar, và ngay cả bản thân người hâm mộ cũng không thể không đồng tình trao cho Cate tượng vàng năm nay.
Cate Blanchett phát biểu khi nhận giải
Sau đấy phải kể đến Sandra Bullock trong bộ phim Gravity. Gần như độc diễn trong cả phim, Sandra Bullock đóng vai một nữ phi hành gia đang làm nhiệm vụ ngoài trạm không gian thì bị mắc kẹt và phải cố tự cứu sống mình không khoảng không mênh mông của vũ trụ, cô đơn và đầy sợ hãi. Nội lực diễn xuất của cô quả thực tuyệt vời, nó chứng tỏ khả năng của cô mạnh hơn rất nhiều lần vai diễn mà cô đã dành được tượng Oscar vào năm 2009 trong bộ phim The Blind Side. Sở hữu đến 5 đề cử, nhưng Amy Adams vẫn trắng tay, sự vô duyên của American Hustle đã bám theo cả các diễn viên trong đêm Oscar vừa qua. Meryl Streep thì khỏi nói, 18 lần đề cử, 3 lần chiến thắng, dường như sức diễn của bà vẫn chưa bao giờ giảm, tuy nhiên không còn mới mẻ và đủ sức nặng nữa.
Jared Leto và Matthew Mcconaughey trong phim Dallas Buyers Club
Như đã nói ở trên, American Hustle đã thực sự vô duyên và ám vào dàn diễn viên của mình, khi cả bốn đề cử dành cho nam nữ chính và phụ đều thất bại, ở đây tôi đáng nói đến vai nam phụ của Bradley Cooper. Nhưng nếu nhìn vào bình diện chung của 5 bộ phim có 5 diễn viên phụ được đề cử, thì Bradley Cooper không thể thắng được Jared Leto, không ai có thể thắng được anh vào mùa Oscar thứ 86 này. Bản thân anh trong vai diễn gã thanh niên chuyển giới bị AIDS trong Dallas Buyers Club còn được đùa rằng nếu anh lọt vào danh sách nữ chính xuất sắc nhất cũng không ai phản đối. Leto là một nghệ sĩ đa tài, hát chính và sáng tác cho ban nhạc đình đám 30 seconds to Mars, nhưng khả năng diễn xuất của anh cũng không hề thua kém. Thường chọn lựa những kịch bản thuộc dòng phim nghệ thuật, độc lập, Leto hóa thân vào những vai diễn khác nhau với sự phức tạp và nội tâm thực sự sâu sắc, từ Requiem for a Dream đến Mr.Nobody và bây giờ là Dallas Buyers Club. Cũng như bạn diễn của mình trong Dallas Buyers Club, đây là đề cử đầu tiên cũng là chiến thắng đầu tiên cho một tài năng xứng đáng, và đầy hứa hẹn. Barkhad Abdi trong Captain Phillips là nhân tố đáng chú ý thứ 2, đóng vai cướp biển Somalie và cũng là người Somalie, giấc mơ của anh khi gia nhập điện ảnh đã thành sự thực. Sự chân thực của lối diễn khiến người ta nhìn ra được một tên cướp biển nguy hiểm nhưng là sự nguy hiểm đến từ sự khốn cùng của đời sống, sự khổ sở của dân tộc mình. Nhưng đây mới là vai diễn đầu tiên, sự nghiệp của anh còn ở phía trước, anh cần thoát ra khỏi hình tượng cướp biển đó để thể hiện khả năng thực sự của mình. Jonah Hill trong The Wolf of Wall Street (2013) và Michael Fassbender trong 12 Years a Slave (2013), không có gì nhiều để nói, chỉ đơn giản là tròn vai, phù hợp với khả năng mà không thấy sự vượt trội về mặt diễn xuất.
Điểm qua những vai nam nữ chính phụ như vậy, mới thấy được cái tên được nhắc đến nhiều nhất với tư cách là kẻ thất bại chính là American Hustle. Với 10 đề cử bao gồm cả đạo diễn xuất sắc nhất, American Hustle đã tẽn tò ra về với con số không. Một trong những thất bại lớn nhất trong các mùa Oscar từ trước đến nay. Thực ra khi đã xem hết 9 phim được đề cử thì ta hoàn toàn hiểu rằng tại sao American Hustle thất bại đến như vậy. Bộ phim có ekip khủng tham dự tại Oscar lần thứ 84 (Silver Linings Playbook) với 8 đề cử và 1 chiến thắng, là một câu chuyện thú vị, tuy nhiên, nó không đặc sắc và thu hút như cách mà những bộ phim khác làm được mà đặc biệt là Gravity của đạo diễn Alfonso Cuarón, cũng có số đề cử tương đương nhưng chiến thắng đến 7 hạng mục, một chiến thắng ngoạn mục dành cho bộ phim thách thức công nghệ và kĩ thuật quay cũng như mang đến một câu chuyện nghẹt thở, ấn tượng và vô cùng đẹp mắt. American Hustle vẫn còn thiếu lửa, thiếu độ sâu, và thiếu cá tính, nó giống một bản nhạc hay nhưng đơn giản. Nó đơn giản khiến người ta chú ý, nhưng lại không gây ấn tượng mạnh khiến người ta phải trầm trồ. Với 10 đề cử cho một bộ phim như vậy, ta thấy sự mỉa mai đầy hài hước như chính bộ phim mang lại cho người xem, nó giễu nhại một cách rất Mỹ, và nó gây ra một sự thích thú đáng kể trong lẽ trao giải năm nay. Bộ phim chiến thắng tất nhiên là 12 Years A Slave của đạo diễn Steve McQueen.
American Hustle thất bại thảm hại
Tôi nói tất nhiên có phần cảm tính, nhưng dường như nó là điều quá dễ đoán với một chủ đề về lịch sử nước Mỹ, tôn vinh giá trị đa sắc tộc và tự do mà nước Mỹ có hiện tại. Nó như một cỗ máy thời gian đưa ta về lại thời đau thương, nhưng không nhằm làm xấu đi nước Mỹ, mà nó làm tăng lên giá trị của sự độc lập, phát triển và giàu văn hóa. Nô lệ là chủ đề không mới, nhưng không ít phim làm được tới như 12 Years A Slave, nó là cả một hành trình lên án một bộ phận người da trắng, nhưng nó cũng là hành trình đấu tranh để tìm cuộc sống cho chính mình, chứ không đơn thuần là sự tồn tại của người da đen ở Tân thế giới. Một chủ đề nhạy cảm, xúc động và dễ được lòng người. Nhưng thực sự mà nói, tôi vẫn đánh giá Her cao hơn một vài phần. Her của Spike Jonze với sự tham gia diễn xuất vô cùng tuyệt vời của Joaquin Phoenix mới thực sự gây ấn tượng mạnh và xứng đáng được giải Oscar vì sự độc đáo, sự dự cảm tương lai không xa trong sự phát triển vượt bậc của công nghệ số. Kịch bản gốc xuất sắc nhất dành cho phim này là hoàn toàn xứng đáng. Nhưng sẽ hoàn toàn không có gì đáng bàn nếu phim này được thêm giải phim hay nhất. Câu chuyện ấn tượng, sâu sắc và tinh tế, sự biểu đạt những điều kì lạ của tình yêu dù trong những điều kiện không bình thường thật đáng suy ngẫm. Her làm quá tốt nhưng thiếu may mắn.
Ekip làm phim 12 Years a Slave với tượng Oscar cho phim xuất sắc nhất
Phim hay nhất không có nghĩa là đạo diễn sẽ được chọn lựa làm người xuất sắc nhất. 12 Years A Slave là một bộ phim hoàn hảo theo cách ai cũng làm tròn vai, đứng đúng vị trí của mình để tạo ra một thành phẩm hoàn hảo, đẹp đẽ không tì vết. Nhưng để thấy rõ được dấu ấn và khả năng của dạo diễn, thì Alfonso Cuarón hoặc Alexandre Payne mới thực sự là những cái tên xứng đáng. Viện Hàn Lâm chọn Alfonso Cuaron, với sự liều mình làm ra một bộ phim thách thức khả năng về kĩ thuật, một kịch bản giàu kịch tính và thu hút và đặc biệt. Nhưng nếu chọn Alexander Payne cũng không ai có thể chê trách được. Với phim Nebraska, Alexander Payne một lần nữa như những phim trước của mình, tạo ra một chân dung nước Mỹ với sự già cỗi, thất bại, đời sống tầm thường, những con người tầm thường, mệt mỏi và chán nản. Lấy cá tính nhân vật làm xương sống , Alexander Payne tạo ra một hành trình đầy ắp những tiếng cười châm chọc, mỉa mai nhưng vô cùng duyên dáng, khiến người ta không thể rời mắt khỏi màn hình mặc dù chỉ là phim trắng đen và đầy sự già nua cũ kĩ. Làm được những điều đó, anh đã chứng tỏ tay nghề điêu luyện của mình trong việc vẽ chân dung nước Mỹ đối nghịch hẳn với màu hồng của công nghệ kĩ thuật hiện đại trong Her, với những anh hùng kiểu Mỹ trong Captain Phillips, với những kẻ giàu sang ăn trên ngồi chốc trong The wolf of the Wall Street.
Ethan Hawke và Julie Delpy trên thảm đỏ (yêu đôi này nhất)
Nhưng lựa chọn là của người có quyền được bỏ lá phiếu của mình. Còn chúng ta, người hâm mộ, không tác động được gì ngoài việc viết vài dòng phân tích và đánh giá một cách cảm quan theo cảm nhận của mình mà thôi. Alfonso đã thắng. Gravity đã thắng giòn giã với 7 tượng vàng. Bộ phim về nô lệ được tôn vinh. Những vai diễn xuất sắc đã được lựa chọn hợp với đa số người xem. Một cái kết có hậu cho mùa Oscar 2014. Để kết thúc bài viết dài dòng này, chúng ta cùng nghe ca khúc Ordinary Love do U2 biểu diễn, ca khúc của bộ phim Mandela: Long Walk To Freedom.