Mỗi mùa trao giải, Oscar vẫn luôn không quên đề cử “món” gia truyền, đặc sản của nước Mỹ, đó là phim Viễn Tây. Ngoài các siêu anh hùng bay lượn trên trời cao, thì những gã cao bồi miền Tây cưỡi ngựa giữa những hoang mạc đầy cát bụi lại mang “bản sắc” văn hoá lâu đời của kinh đô điện ảnh Hollywood. Và Oscar 2022 tiếp tục tôn vinh dòng phim này với đề cử cho The Power of the Dog.
*** Bài viết có tiết lộ nội dung phim
Khung cảnh hoang vắng, thô sơ của miền Tây nước Mỹ, luôn là niềm cảm hứng để các nhà làm phim tạo nên những khung hình rộng, trải dài miên man. Như những ngọn đồi trọc giữa hang mạc khô cằn, con người nơi đây không có nơi nào để trú ẩn, chẳng có chốn dung thân, mọi thứ như được phô bầy, không có gì để che đậy, và họ chỉ có thể đối mặt. Bối cảnh và nhịp phim tưởng như rất chậm và bình lặng, nhưng ẩn chứa bên trong đó là cuộc chiến tranh giành quyền lực căng thẳng và một cuộc xâm lăng âm thầm nhưng khốc liệt.
The Power of the Dog mở đầu bằng câu hỏi tự vấn của nhân vật Peter:
“Tôi sẽ là loại người gì nếu tôi không cứu mẹ chứ?”
Câu chuyện phim dẫn dụ theo hướng:
– Phil là một người đàn ông mạnh mẽ, cộc cằn, bẩn thỉu, nhưng cũng là một kẻ độc tài, luôn lấn át và bắt nạt người khác.
– George là một kẻ bạc nhược, mù quáng.
– 2 mẹ con Rose và Peter là những kẻ yếu đuối, mong manh và dễ vỡ.
Đâu là người tốt – kẻ xấu, người mạnh – kẻ yếu, tưởng như phim xây dựng rất rõ ràng. Với vẻ ngoài là một phim tâm lý, The Power of the Dog lại mang đến cho người xem cảm giác như đang xem phim kinh dị, giật gân, phá án. Bởi khi phim kết thúc, khán giả lúc này mới lật lại tất cả những chương phim mà họ đã xem, bản chất con người trong The Power of the Dog mới thực sự được lật tẩy.
Phil và Peter có thân hình cao và gầy khá giống nhau, nhưng vẻ ngoài mà những gì người ngoài nhìn thấy lại khác một trời một vực.
Phil mang diện mạo của gã cao bồi miền Tây, xù xì, thô ráp, cục cằn, bẩn thỉu, luộm thuộm. Gã cục xúc với mọi người, kể cả gia đình, họ hàng và cậu em trai George.
Peter mang diện mạo của chàng sinh viên y khoa, thư sinh, nho nhã, bóng bảy, chải chuốt, nhẹ nhàng, sạch sẽ. Cậu luôn quan tâm, chăm sóc và nghe lời mẹ.
Họ là 2 kẻ đối lập, nhưng lại phản chiếu tâm hồn của nhau. Ai là kẻ mạnh – yếu quá rõ ràng, nhưng càng về cuối, người xem càng bất ngờ khi bộ phim lật tẩy bản chất bên trong vỏ bọc con người bên ngoài mà nhân vật đã che giấu. Đằng sau vẻ ngoài bụi bặm, cộc cằn, rất nam tính, thực chất Phil là một người đồng tính. Đằng sau vẻ ngoài của một cậu nhóc mới lớn, ẻo lả, chải chuốt, sạch sẽ, nhưng suốt ngày chỉ biết bám váy mẹ, thích gấp giấy, chơi lắc vòng như đàn bà, thực chất Peter là một con người mạnh mẽ, thông minh và không kém phần mưu mô.
Những xung đột của Phil và Peter cũng là cuộc chiến của sự trưởng thành, của sự khẳng định và cũng là phủ định bản thân. Đó cũng là hành trình đi tìm bản lĩnh đàn ông. Còn gì là đàn ông nếu luôn nghe lời mẹ? Đừng để mẹ cháu biến cháu thành ẻo lả. Đàn ông được tạo nên bởi sự kiên nhẫn trước bất lợi, những trở ngại và ta phải cố gắng loại bỏ chúng. Phil những tưởng đã dạy cho Peter cách để trở thành một người đàn ông thực sự, nhưng chính Peter đã cho Phil một bài học. Trong cuộc đối đầu ấy Peter đã thắng, đó là sự vùng dậy của kẻ bị bắt nạt hay là sức mạnh tiềm ẩn của kẻ yếu thế? Cho đến khi phim kết thúc, khán giả mới ngỡ ngàng và tự hỏi, liệu Rose và Peter có thực sự ngây thơ và yếu đuối, liệu chỉ vì hoàn cảnh khiến họ phải hành động như vậy, hay những gì mà hai mẹ con họ đã thể hiện ra cũng chỉ là một vỏ bọc hoàn hảo để che giấu những âm mưu đen tối?
Ngay từ đầu Phil đã cảnh báo Rose chỉ là kẻ mưu mô rẻ tiền, có ý định đào mỏ. Nhưng cũng như cậu em trai Gorge, chúng ta cũng hoàn toàn tin Rose hơn là Phil. Nhưng, như chính tên của nàng, Rose là một bông hồng mong manh, yếu mềm nhưng có gai đấy. Đầu tiên ta tưởng Rose sợ và tránh mặt Phil. Đúng là vậy, nhưng không phải vì Phil chỉ là một kẻ độc tài, thích bắt nạt người khác mà vì Phil đọc vị được Rose. Khi Rose chơi đàn piano trước những vị khách, lúc đó khán giả tưởng là do cô lo lắng, nhưng thực chất tay cô run là do thiếu rượu mà thôi. Và thực chất Rose chẳng giỏi đàn như ta tưởng. Cô tập mãi mà vẫn vấp, đơn giản vì cô ta chỉ đang ra vẻ mình là một phụ nữ đoan trang, học thức và biết thưởng thức nghệ thuật mà thôi. Và dường như chính Rose và Peter, hai mẹ con họ đã tìm cách giết chồng và cha mình. Bởi sau tất cả, lời kể lấp lửng của Peter với Phil rằng cha cậu đã tự tử, cạn chai, chính cậu đã phát hiện và cắt dây thừng. Nhưng khán giả hoàn toàn có quyền hoài nghi bởi chính Rose mới là kẻ nghiện rượu và ngay khi biết những miếng da quan trọng với Phil thế nào, Rose đã chẳng ngần ngại đem đổi nó đi. Hẳn rằng mẹ con Rose đều đã ngấm ngầm lên kế hoạch xâm chiếm ngôi nhà của anh em Phil.
“Nếu cậu không thể thấy thì không có.”
Cuối cùng chỉ có Phil nhìn trước được tất cả, từ mầm mống bệnh than, từ mưu đồ của mẹ con Rose, nhưng anh ta cũng bước không qua được Peter. Những tưởng như lý trí của Phil sẽ chế ngự được họ, nhưng rồi vì tình cảm Phil đã thua. Đó còn là sự sụp đổ của “nam tính độc hại” và “chế độ độc tài” mà Phil đã thiết lập suốt nhiều năm trên chính mảnh đất, ngôi nhà và ở trong chính bản thân anh ta.
The Power of the Dog là câu chuyện về sức mạnh tiềm ẩn và quyền lực của sự kiểm soát. Sai lầm của Phil là đã phải cố tỏ ra là đàn ông, nhưng bản chất vẫn là con người yếu mềm bên trong một vỏ bọc mạnh mẽ. Để rồi sức mạnh bên ngoài của Phil cũng không chiến thắng nổi sức mạnh tiềm ẩn bên trong của Peter. Cuối cùng Peter mới là hiện thân của The Power of the Dog. Cách Phil dạy Peter như thuần phục một chú chó nhỏ, để rồi khi kết bạn được với Phil, Peter đã có thể lợi dụng sự tin tưởng của Phil mà âm thầm cắn sau lưng. Khi đã tìm ra điểm yếu của Phil, Peter đã chế ngự và kiểm soát được Phil.
Bộ phim kết thúc với hình ảnh Peter mân mê sợi dây mà Phil đã làm cho cậu, cẩn thận để dưới gầm giường. Đó là sợi dây quyền lực của những gã cao bồi, cuối cùng đã rơi vào tay Peter kẻ yếu thế hơn nhưng ranh ma hơn. Nhưng khi bộ phim đã hết, thì câu chuyện vẫn chưa kết thúc. Ta có thể hình dung ra một tương lai ở phía trước và quá khứ ở phía sau. Peter rồi cũng sẽ giống Phil mà thôi, mãi hoài nhớ về người thầy đã mất, và sẽ lại tiếp tục tìm cách che giấu sự yếu đuối bằng vỏ bọc của sức mạnh.
Một hành động mà chúng ta không được chứng kiến trong phim mà chỉ biết qua lời nói, đó là việc Phil thích đốt những miếng da bò. Đó không chỉ là việc anh không muốn bán cho những thổ dân da Đỏ, mà đó còn là việc anh không thể làm với chính mình đó là phá huỷ cái vỏ bọc của bản thân, nhưng đó là cách bộ phim muốn lột bỏ những vỏ bọc mà các nhân vật đã tạo dựng cho chính họ.
Suy cho cùng, đừng cố tỏ ra mạnh mẽ như Phil, mà hãy sống thật với bản thân mình như Peter. Bởi, sức mạnh, bản lĩnh là ở bên trong không phải những thứ phô diễn ra bên ngoài.
Suy cho cùng, dù là kẻ mạnh hay yếu, người tốt hay xấu thì tất cả chúng ta đều phải mang những “mặt nạ da người”.
The Power of the Dog xuất sắc trong xây dựng tính cách nhân vật, khi giải mã bản chất con người chỉ bằng vẻ bề ngoài, và khả năng phơi bầy quá khứ và tương lai chỉ bằng hiện tại. Thậm chí ngay cả 2 nhân vật vô hình, chỉ được nhắc đến qua 2 cái tên là người bạn của Phil và bố của Peter, cũng khiến người xem tò mò về họ. Dù là ai, như thế nào nhưng ngay cả khi đã mất họ vẫn có sức mạnh và tầm ảnh hưởng tới người đang sống. Đó có thể là bóng ma của quá khứ, luôn bao phủ lên hiện tại và cả tương lai của nhân vật.
Một bộ phim chẳng có lấy một cuộc đụng độ mạnh mẽ nào, chẳng tiếng gào thét, chẳng đấu đá gì ghê gớm, nhưng nó là sóng ở đáy sông với những xung đột cực kỳ mạnh mẽ. Mọi thứ đều bị đè nén trong 2 tiếng đồng hồ và ngay cả khi mọi thứ đã rõ ràng, chúng ta vẫn chưa thể thấy hết được phần chìm của tảng băng trôi.
Đã lâu rồi không được xem phim nào mà kịch bản tưởng đơn giản mà xoắn não thế này, hình ảnh tưởng dịu dàng mà chất chứa đầy bão tố bên trong. Mặc dù không thấy hay cho mãi đến khi phim kết thúc. Lúc ấy mới choàng tỉnh về những thứ mà phim không thể hiện. Đó là: “giữa những khe hẹp và sâu của vô số lớp hiện thực” – thơ Như Huy. Và hình như cũng quá lâu rồi, chưa có “phim nhà quê” nào của Mỹ đoạt giải Oscar. Vậy nên The Power of the Dog chắc chắn sẽ giành giải phim hay nhất.