Bộ phim tài liệu dài 6 tập Wild Wild Country trên đài Netflix cho ta một cái nhìn mới về câu chuyện kì lạ của Osho và những môn đồ của mình khi họ đến nước Mỹ và bị nước Mỹ xua đuổi như một thứ ngoại lai gây nguy hiểm cho đất nước này.
Chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy sách của Osho ngoài hiệu sách với những cái nhìn rất độc đáo về các tôn giáo, về những nhà triết học trên thế giới, cũng như dễ dàng nhận ra rằng rất ít người không biết đến Osho – nhà huyền môn, giáo chủ tâm linh, đạo sư tình dục Ấn Độ với những cách thức hướng con người tìm kiếm “sự thức tỉnh” bên trong để trở thành một con người mới hoàn thiện hơn. Nhưng thật ít người biết rằng, ông đã cùng các môn đồ đến Mỹ với ý định xây dựng một “quốc gia” không tưởng giữa lòng nước Mỹ để rồi cộng đồng của ông xung đột với người Mỹ và sự sụp đổ đã diễn ra như một sự tất yếu.
Osho – một bậc thầy khai tâm
Osho có bộ râu dài, cử chỉ vô cùng nhẹ nhàng, bí ẩn, chỉ cất lời khi muốn truyền giáo. Bộ phim bắt đầu ở giai đoạn ông đến Pune và thành lập một tổ chức mở dành cho cả người Ấn và người nước ngoài. Bằng những thước phim tư liệu kì công, hai đạo diễn Chapman và Maclain Way đã dần dần hé lộ cho chúng ta thấy lý do ông tạo dựng phong trào Rajneesh và nguyên nhân những tín đồ tìm đến ông ngày càng nhiều. Nhưng do xung đột với chính quyền của Gandhi – Osho và các tín đồ của mình, đặc biệt là người thư kí riêng đắc lực Ma Anand Sheela quyết định đến Mỹ định cư.
Bằng nguồn lực tài chính khổng lồ, và tài quản lý của Sheela, một vùng đất ít người ở tại vùng Oregon đã được dựng lên thành một thành phố với đầy đủ đường xá, trường học, thậm chí sân bay. Lúc này đây, cũng là lúc mà phong trào Rajneesh của Osho và bản thân ông bước vào một chuyến phiêu lưu lớn ở giữa lòng nước Mỹ. Wild Wild Country làm người ta choáng ngợp bởi câu chuyện chưa từng được tiết lộ, những gì nước Mỹ không muốn nói đến, và cho ta thấy được một Osho – nhà tâm linh nhưng bị chính thư ký riêng Sheela lạm quyền để tự mình phải lên chiếc máy bay trốn chạy khỏi sự truy đuổi của FBI và chính quyền Mỹ.
Sức mạnh của phim tài liệu là truyền tải những câu chuyện có thật, mang đến cho khán giả cái nhìn cận cảnh vào sự việc đã xảy ra với sự chân thực của việc “nhìn tận mắt”. Với 250 giờ của các thước quay vào thời điểm câu chuyện diễn ra cùng với những cuộc phỏng vấn người trong cuộc hiện đang còn sống và từng đảm nhận những vị trí rất cao trong tổ chức của Osho, Wild Wild Country mang đến cho người xem những thước phim vô cùng hấp dẫn, những sự bất ngờ ta không thể tưởng tượng được. Cùng với sự thật chấn động về con người, bộ phim còn phơi bày bản chất của con người khi đặt họ dưới áp lực lớn của sự tồn tại.
Osho và những tín đồ mặc áo đỏ
Osho đến Mỹ, ông là một người khôn ngoan, luôn luôn im lặng và không can thiệp vào những vấn đề về cuộc sống. Tất cả do Sheela – người thân cận nhất của ông quyết định. Bà mạnh mẽ, tự chủ và đặc biệt ham mê quyền lực. Wild Wild Country chuyển hướng từ câu chuyện về Osho, thành câu chuyện của Sheela trong tất cả những vấn đề lớn mà tổ chức của Osho ra quyết định.
Một thành phố được dựng lên, nhưng những người dân Oregon bắt đầu cảm thấy không thoải mái, quá nhiều người lạ, và đặc biệt họ chỉ mặc áo đỏ với nhiều tông màu khác nhau, thêm nữa họ còn mang đến thứ tự do tình dục rất xa lạ với những tin đồ cơ đốc giáo. Tổ chức của Osho bắt đầu bị kì thị, và bị coi là một mối đe doạ.
Dần dần câu chuyện của Wild Wild Country là câu chuyện khủng hoảng bên trong lòng nước Mỹ. Wild Wild Country quả thực làm người xem kinh ngạc khi cho khán giả những cái nhìn đa chiều từ chính bản thân nhân vật gây tranh cãi Sheela đến những cá nhân thuộc chính quyền Mỹ thời kì đó tham gia vào việc tìm cách xoá bỏ tổ chức này khỏi nước Mỹ như một sự đe doạ. Cách kể chuyện thông minh của hai đạo diễn giúp bộ phim rất dễ theo dõi dù bạn không phải là người Mỹ.
Bộ phim không phán xét, những khung hình hoàn toàn tự nó nói lên tất cả. Suy nghĩ của Sheela, thái độ của Osho… người xem sẽ có cơ hội nhìn nhận khía cạnh con người của một trong những nhà tâm linh huyền bí nhất lịch sử nhân loại. Thứ tự do chủ nghĩa mà ông mang đến cho con người, dù tốt đẹp, nhưng khi nó dính líu đến quyền lực – mà ở đây hiện thân chính là Sheela – sẽ mang đến những hệ luỵ không thể tưởng tượng được. Và nó cũng cho thấy, nước Mỹ dù đề cao tinh thần tự do, nhưng khi giữa lòng nước Mỹ xuất hiện một sự khác biệt, một cách biểu lộ tự do khác biệt, nó cũng sẽ bị đặt nghi vấn và bị loại bỏ. Trong câu chuyện của những người dân vùng đó, ta thấy họ sợ hãi, lo lắng và chịu đựng một sự khủng bố tinh thần mà Osho và những tín đồ đã mang đến.
Công xã Oregon – và sự sụp đổ
Quá nhiều chiều kích trong một bộ phim tài liệu 6 tập mang đến cho chúng ta sự choáng ngợp về một sự kiện đặc biệt lớn nhưng không được biết đến nhiều ở nước Mỹ. Một “đất nước” không tưởng được dựng lên bằng tinh thần của một người đàn ông bí ẩn, người sở hữu một bộ sưu tập xe Roll Royce, sở hữu đồng hồ kim cương giá cả triệu đô và rất nhiều tiền. Osho mang đến nhiều tranh cãi. Một tổ chức muốn giải phóng tinh thần của mình, với những hoạt động tự do tình dục được thể hiện công khai lại chấp nhận điều kiện mang những chiếc áo màu đỏ gò bó và thiếu tự do? Để rồi, tổ chức đó bắt đầu liên quan đến đầu độc, ám sát và sở hữu vũ khí.
Wild Wild Country không chỉ đơn thuần là một phim tài liệu kể lại sự kiện, nó mang đến rất nhiều điều khiến chúng ta suy ngẫm, về tôn giáo, về bản chất của con người. Vì sao chúng ta sẵn sàng vứt bỏ hết tất cả để đi theo một người chỉ vì những giáo lý mà người đó truyền đạt. Và một người, khi có quyền lực trong tay, họ sẽ bất chấp mọi thứ như thế nào? Và tự do, chúng ta chọn thứ tự do nào để biểu đạt bản thân trong xã hội? Cuối cùng, liệu những người đó, đã đi theo Osho có hối tiếc không hay với họ, đi với Osho vào thời điểm đó là điều tốt đẹp nhất mà họ có?
Wild Wild Country chính là một mô hình xã hội thu nhỏ với đầy đủ những lý tưởng tốt đẹp, những giá trị cốt lõi của nền văn minh con người, sự lớn mạnh và rồi thoái trào, sụp đổ như một điều tất yếu. Đây chắc chắn là một trong những bộ phim tài liệu đẹp và điên rồ nhất mà khán giả được xem.
Box: Osho được biết đến rộng rãi ở Việt Nam qua các tựa sách của ông được dịch như Tâm lý bí truyền, Tử tử sinh sinh, Hành trình nội tại.
Osho thường tự nhận mình là người chống lại tất cả các tôn giáo. Những bài thuyết giảng của ông hướng đến việc thúc đẩy tình yêu, sự thức tỉnh, thiền định, sáng tạo, hài hước và tự do tình dục. Ông chủ trương xoá bỏ hết những truyền thống cứng nhắc, những áp đặt tư tưởng của nhiều tôn giáo khác nhau.
Ông sinh năm 1930, và qua đời năm 1990 tại Ấn Độ. Sau sự kiện được mô tả trong bộ phim Wild Wild Country, ông bị trục xuất khỏi Hoa Kỳ. Dưới áp lực của Mỹ 20 nước không cho ông nhập cảnh. Ông quay về Ấn Độ và tiếp tục xây dựng giáo phái của chính mình, thu nạp tín đồ cho chính mình. Tư tưởng của ông được đặc biệt chú ý ở phương Tây sau khi ông qua đời.