Nhìn vào một cuộc chiến tranh, điều dễ thấy nhất là sự kinh hoàng, sợ hãi, sự độc ác, tham vọng, vô nhân tính và nghiệt ngã. Không có cuộc chiến nào là không đau thương, không làm vỡ nát mọi thân phận người, không làm sụp đổ xã hội, không làm hoen ố nền văn minh loài người. Nhưng có những điều khác biệt, có những hệ quy chiếu khiêm tốn, đơn giản hơn, ở đó, con người hiện lên ở nét đẹp của sự chân thành, dung dị, của nhân bản và tràn ngập yêu thương. Khi đó, đứng trên sự vụn nát của chiến tranh, con người được tôn vinh bởi nhân tính của chính mình, những người lính biết yêu, những người mẹ đợi con, những người phụ nữ nơi hậu phương. Họ làm theo nghĩa vụ của tổ quốc, còn bản thân họ, vẫn thấm đẫm những nghĩa cử cao đẹp của việc làm người. Tôi đang muốn nói đến những nhân vật trong bộ phim Ballad of a Soldier của đạo diễn Xô Viết Grigoriy Chukhray.
Bộ phim là một câu chuyện đơn giản. Alyosa là một anh lính trẻ, mới 19 tuổi, vừa ra mặt trận. Do một hành động anh hùng, một cách vô tình, anh tiêu diệt được hai chiếc xe tăng của địch. Để thưởng công cho anh, viên đại tướng quân đội quyết định cho anh nghỉ phép 6 ngày (2 ngày đi, 2 ngày về và 2 ngày ở lại quê nhà), vì anh có kể rằng: anh ra trận mà chưa kịp nói lời tạm biệt mẹ mình, và muốn sửa mái nhà bị dột. Bộ phim là hành trình của anh lính trẻ hay cười, có khuôn mặt trong sáng trở về nhà. Đó là một hành trình đi xuyên qua cuộc chiến, nơi những người lính trẻ đang ra trận, những chuyến tàu trở quân nhu, những thân phận người dân Nga đói khổ nhưng giàu tình người…
Những điều đơn giản mang đến sự chân thành, cái nhìn tinh tế, và nhân đạo vì lòng người vốn không bao giờ đơn giản. Bộ phim bắt đầu bằng hình ảnh con đường, con đường để ra đi và cũng là con đường để trở về. Nơi con đường đó, một người mẹ đang đứng ngóng đợi con. Người mẹ của chàng trai trẻ Alyosa. Bà là sự khởi đầu, và ở trong vòng tay bà, bộ phim kết thúc. Một ý niệm thật đẹp về cuộc sống.
Alyosa là một người lính trẻ, ở anh có phẩm chất của một người sẵn sàng hy sinh vì tổ quốc, những đồng thời cũng luôn quan tâm lo lắng cho gia đình. Anh là biểu tượng chung cho người lính, có lý tưởng sống, và có tình yêu thương nồng nàn. Mặc dù thời gian nghỉ phép hạn hẹp, con đường trở về thì quá dài, nhưng anh vẫn nhận lời giúp đỡ một người lính tình cờ gặp trên đường, giúp anh ta chuyển lời về cho vợ và cha mẹ ở quê nhà. Hai cục xà bông mà tất cả những người đồng đội đều nhất trí gửi tặng người vợ đó là một hình ảnh cảm động. Sự đoàn kết, tình yêu thương lẫn nhau, và hy sinh thân mình vì nhau của những người chiến sĩ. Có lẽ, hiếm có bộ phim nào mà hình tượng người lính lại đáng yêu và trong sáng đến như vậy.
Hai cục xà bông của những anh lính trẻ, thực sự gây cảm xúc mãnh liệt gấp nhiều lần những bộ phim bom tấn về giải cứu binh lính trong các bộ phim về sau này. Tình cảm là sự tinh tế, đến từ những điều nhỏ nhặt nhưng chân thành. Cả bộ phim là sự chân thành, thậm chí một anh lính bảo vệ tàu hoả cũng chỉ là một anh chàng hơi tham lam, nhưng vụng về và đáng yêu.
Một người lính không thể thiếu tình yêu. Alyosa tình cờ gặp Shura trên đường trở về. Shura là một cô gái trong sáng, biết giữ mình, tính tình bốc đồng và hơn hết là vô cùng đáng yêu. Họ đi cùng nhau, những hiểu lầm được gỡ bỏ, tình yêu trong họ nhen nhúm lên lúc nào không hay. Họ giống như hai đứa trẻ, hai đứa trẻ bị chiến tranh chia cắt. Thứ tình cảm bột phát nhưng sớm bị chia đôi nhưng không mang đến cảm giác bi kịch, nó chỉ mang đến cho ta một nỗi buồn mang mác, một điều gì đó mà chiến tranh là bi kịch duy nhất nhưng cũng là nơi duy nhất ta bắt gặp được những cảm xúc đẹp như vậy.
Những thân phận người dân Nga, người lính Nga thân thuộc, chân thành, dũng cảm và giàu tình yêu trong những khung hình tuyệt đẹp. Tình yêu nam nữ, tình mẫu tử, tình đồng chí, và trên hết là tình người, những điều nhỏ trong một cuộc chiến lớn, nhưng những điều nhỏ làm nên sự vĩ đại. Bộ phim tràn đầy hy vọng, hy vọng mang đầy tính nhân bản về con người. Rồi sự tàn ác của chiến tranh sẽ qua đi, chỉ còn con người với những tình cảm chân thành nhất dành cho nhau là ở lại, vượt trên tất cả, vượt qua tất cả.
“Con gầy quá, con hút thuốc à?
Mẹ sẽ cố gắng sống, mẹ sẽ đợi con về.”
