The Merciless là tác phẩm mới nhất của đạo diễn Byun Sung Hyun, người đã từng tạo được một chút danh tiếng trong nước trước đó với phim tình cảm lãng mạn My PS Partner. Lần này, ông bước ra sân chơi quốc tế với một bộ mặt mới. Merciless khoác lên chiếc áo của một bộ phim phản gián bối cảnh thế giới ngầm và được khán giả LHP Cannes đón nhận nồng nhiệt với chàng pháo tay dài gần bảy phút sau khi phim hết, vốn là một điểm thường chỉ thấy ở các buổi công-xéc-tô khi nhạc trưởng hạ cây đũa nhịp và cúi chào khán giả trước khi hạ màn. Thành tích này trước đó cũng được người tiền nhiệm đồng hương The Wailing của đạo diễn Na Hong-Jin khai lập cũng ở LHP Cannes năm ngoái với tràng pháo tay 6 phút.
The Merciless mở đầu bằng cảnh hai tên xã hội đen ngồi trên bàn nhậu và nói chuyện về công việc. Một tên thổ lộ rằng hắn không bao giờ ăn được món cá vì con mắt của nó luôn trợn trừng lên như thể nhìn vào mặt hắn và liên hệ với lúc ra tay thủ tiêu đối tượng. Một đoạn hội thoại kiểu “ông cụ non” vừa triết lý vừa ngây ngô, hài hước và kết thúc bằng một cái chết đột ngột bằng súng ở phía sau khiến chúng ta liên tưởng đến những phút đầu của Seven Psychopath hay các phim của Quentin Tarantino.
Ngay sau đó, bộ phim giới thiệu chúng ta với đường dây câu chuyện chính. Một gã giang hồ già gân đón đàn em của hắn ra tù với giàn xe sang gái đẹp rồi quay trở lại quá khứ khi hai người gặp nhau. Jae Ho (Sol Kyung Gu) là một tay giang hồ khét tiếng trong giới vận chuyển buôn bán ma túy, hiện đang ngồi tù và chờ ngày mãn hạn. Hắn ta nhanh chóng gây dựng được quyền lực trong tù cho mình nhờ vào tài buôn lậu thuốc lá. Huyn Soo (Im Si Wan) là gã thanh niên thư sinh mới vào tù tuy nhìn bề ngoài thì có vẻ yếu đuối nhưng thực chất lại rất gan lì và cứng cựa. Ngưỡng mộ trước những phẩm chất của Huyn Soo, Jae Ho lân la tiếp cận gã trai trẻ và ngỏ ý muốn rủ hắn tham gia vào chuyện làm ăn ma túy của mình khi ra tù.
Từ đây, các mốc thời gian bắt đầu phát triển theo tất cả các phía. Từ nhà tù mở rộng ra thế giới xã hội đen rộng lớn. Kẻ thù này bị đánh bại rồi đến lượt kẻ thù khác. Đôi khi mạch phim trở về với quá khứ và lai lịch nhân vật rồi lại nhắc bổng ta lên rồi đặt vào một thời điểm tưởng chừng như là hú họa nào đó trong tương lai. Quá khứ – hiện tại, không gian – thời gian liên tục đẩy qua đẩy lại cho đến khi chân dung và động cơ của các nhân vật dần hiện ra, giống như di đi di lại nét chì trên tờ giấy đặt đè lên đồng xu vậy. Và chỉ sau vài chục phút, Huyn Soo tự tiết lộ với Jae Ho mình là cảnh sát chìm và chuyển về phe ông ta. Bộ phim hiện nguyên hình đề tài mà nó theo đuổi – phản gián trong thế giới ngầm.
Cũng như bao bộ phim cùng đề tài khác, sự phản bội là hạt nhân, và sức sống chính trong mọi mối quan hệ của thế giới ngầm. Và sự phản bội cũng chính là một ngọn lửa đen trong câu chuyện nổi tiếng về chúa Jesus và phản đồ Judas. Đạo diễn Byung Sung Hyun không giấu diếm ý đồ mang những yếu tố tôn giáo ra để liên hệ với câu chuyện trong phim. Hình ảnh Jae Ho ngồi ngay giữa bàn ăn với các đàn em được dùng làm ám hiệu đầu tiên nhắc nhở người xem về hình ảnh bữa tiệc cuối cùng của Chúa trong bức tranh của danh hoạ Da Vinci. Các con số mà đạo diễn đặt ra làm khoảng cách giữa các mốc thời gian cũng là các con số quen thuộc trong kinh thánh. Chẳng hạn như 13 ngày sau. Số 13 được coi là con số của Judas khi hắn chính là thành viên thứ 13 trên bàn của bữa tiệc ly. Hay 33 ngày thì 33 chính là số tuổi của chúa Jesus khi ngài bị đóng đinh trên cây thánh giá…
Ngoài ra, mối quan hệ đặc biệt giữa Huyn Soo và Jae Ho cũng khiến ta phải lưu ý. Jae Ho luôn xuất hiện với vẻ mặt lạnh như tiền, con mắt thì lúc nào cũng lầm lừ đầy toan tính như thể sẵn sàng nghiền nát tất cả mọi thứ để đạt được mục đích. Thế nhưng vẻ chân thành và tính hướng thiện một cách thuần khiết của Huyn Soo khiến hắn phải xao động.
“Anh hai à, chẳng lẽ sống trong đề phòng thế này mãi anh không thấy mệt mỏi sao?”. “Em không bắt anh phải tin em, nhưng em vẫn sẽ tin anh”. Những câu nói đó của Huyn Soo khiến Jae Ho phải lật lại bản chất của mình, truy vấn đến tận cùng lớp vỏ của triết lý và niềm tin. Hắn thương Huyn Soo hết mực. Nhưng biết làm sao được, khi mối quan hệ của gã và Huyn Soo vốn được xây dựng trên nền tảng là sự dối trá. Cũng như Judas đã dùng chính nụ hôn của mình giành cho Chúa để ra dấu cho binh lính bắt ngài đi hành hình.
Ở đây, dù sự hiện diện của khái niệm đạo đức đã bị làm nhoè đi khiến lằn ranh giữa thiện và ác trở nên khó đoán định nhưng Jae Ho và Huyn Soo vẫn đại diện cho hai thái cực đối nghịch trong câu chuyện này của thế giới ngầm. Jae Ho từ nhỏ đã không có gia đình. Hắn không có một chút khái niệm gì về hơi ấm tình thân. Jae Ho bước vào đời với ý niệm duy nhất là phải phản bội kẻ khác trước khi đến lượt mình bị phản bội. Sự phản bội đã trở thành bản năng của hắn. Còn Huyn Soo, bản năng của anh chính là niềm tin. Huyn Soo lớn lên với sự bao bọc của mẹ. Tình mẫu tử vượt trên mọi trách nghiệm mà mẹ trao cho anh khiến Huyn Soo có niềm tin mạnh mẽ vào sự tin tưởng.
Jae Ho với Huyn Soo giống như một cặp Doppelganger (song trùng) không phải về mặt ngoại hình, mà với bản chất đối lập. Mà như người ta vẫn nói, khi một người gặp Doppelganger của mình thì nhất định sẽ có bi kịch xảy ra. Đó là định mệnh, một nghiệt duyên không thể tránh khỏi khi hai sắc thái đối lập nhau một cách hoàn hảo tiếp xúc với nhau.
Dù có cách kể khá sáng tạo và nội dung hấp dẫn, tuy nhiên The Merciless cũng có nhiều điểm trừ đáng tiếc. Nhất là ở khoản cao trào, khi bộ phim quá đuối ở giai đoạn tạo đột phá cuối phim. Việc trau chuốt quá nhiều cho các cảnh quay khiến bộ phim như một quyển tạp chí bóng loáng, làm mất đi cảm giác tự nhiên khi thưởng thức một bộ phim tội phạm. Đây cũng là điểm yếu cố hữu trong các bộ phim điện ảnh Hàn gần đây. Ngoài ra, các cảnh hành động và hài đen đột ngột cũng khiến kết cấu bộ phim trở nên lỏng lẻo, cản trở khán giả trong việc đồng cảm hết mức với nhân vật dẫn đến việc khi bộ phim kết thúc, vẫn còn cái gì đó chưa thật sự “đã”. Bên cạnh đó, The Merciless cũng thiếu đi sự căng thẳng và những phút hoài nghi cần có trong những bộ phim về đề tài phản gián. Xét trên nền của một bộ phim theo motif xã hội đen, nếu The New World được người Hàn tự hào gọi là Bố già của riêng mình thì Merciless khó mà có thể coi là Vô Gian Đạo của Hàn Quốc được.
Tóm lại, The Merciless là một bộ phim có những nỗ lực đáng ghi nhận qua diễn xuất tròn vai của các nhân vật và lối kể chuyện đầy tính nghệ thuật. Dù có nhiều hạn chế nhưng nếu nhìn vào thông điệp mà đạo diễn muốn gửi gắm, ta có thể thấy đây là tấm gương phản chiếu bản chất và niềm tin của con người. Thông điệp của bộ phim chính là niềm tin có thể được xây nên từ dối trá nhưng cũng có thể bị phản bội bởi chính nó. Hay như lời thoại tâm đắc do chính Jae Ho nói trong phim được dùng làm tagline trên poster phim: “Đừng tin vào con người. Hãy tin vào hoàn cảnh”.
