Liệu chúng ta có quên đi mất rằng, một thời, giá trị của nước Mỹ nằm ở miền tây, nằm ở Texas, nơi xa mạc nóng rẫy với những anh chàng cao bồi thắt lưng dắt súng, sống một cuộc đời tự do, trên lưng ngựa. Chúng ta quên mất, vì nước Mỹ ở thời điểm hiện tại, gần như được tập trung ở miền Đông, nơi cuộc sống hiện đại cuốn con người đi vào guồng máy khổng lồ của nền kinh tế lớn, của thị phần giải trí lớn và áp đảo. Nên ai còn nhớ đến vùng đất miền Tây nghèo nàn, cằn cỗi, nơi giá trị Mỹ đã bị bỏ hoang, nơi con người vẫn còn lại bản tính hoang dã nhưng gần như “không trốn dung thân”. một vùng đất mà những con người ở đó, hoàn toàn phù hợp với tựa đề của bộ phim mà anh em nhà Coen đã làm nhiều năm về trước “No Country for Old Men”. Và ở năm 2016 này, David Mackenzie tái tạo lại No Country For Old Men trong Hell and High Water với để chúng ta thấy được một chân diện về một nước Mỹ với những con người Mỹ, bị bỏ rơi, lạc thời, trong thời đại của những tập đoàn lớn thống trị mọi mặt về kinh tế.
Chân diện của những kẻ đó như nào? Hai anh em cướp ngân hàng, một ông cảnh sát già sắp về hưu luôn luôn nói những lời phân biệt chủng tộc đối với dân da đỏ đi cùng một anh đồng nghiệp cấp dưới là người gốc Da Đỏ luôn không tin vào năng lực của ông cảnh sát già, ngoài việc cho rằng ông chỉ đang có theo đuổi vụ án cướp ngân hàng để có thể nghỉ hưu chậm một chút. Họ rượt đuổi nhau, một phiên bản đuổi bắt của No Country For Old Men, nhưng không đẫm máu, không khốc liệt, mà thay vào đó, có những thứ nhỏ nhặt nhen len khiến cho khán giả trùng xuống, vì một lẽ rất tự nhiên về sự thấu cảm đầy nhân tính dành cho nhân vật.
Bộ phim bắt đầu ngay vào một cảnh dàn dựng cướp ngân hàng. Sáng sớm, cảnh nội, một người đàn bà thu ngân ở trong ngân hàng, hai kẻ cướp bịt kín mặt lao vào, đe doạ người đàn bà. Chúng lóng ngóng, một kẻ luôn lo lắng và có đôi mắt sợ sệt, một kẻ lạnh lùng, lớn tiếng và nguy hiểm. Chúng chỉ lấy đi tiền mệnh giá nhỏ, tiền lẻ. Cảnh cướp diễn ra vài lần, cùng một hệ thống ngân hàng, cùng một cách thức, sáng sớm, đường phố vắng vẻ, những thị trấn nhỏ, hoang lương, đầy nắng gió, chúng cướp đi một lượng tiền không đáng kể, đến nỗi hệ thống ngân hàng đó cũng không thực sự quan tâm, đến FBI còn từ chối điều tra. Chỉ có ông cảnh sát già Marcus (Jeff Bridges) nhận lấy nhiệm vụ truy đuổi. Hai kẻ đó là anh em ruột Toby (Chris Pine) và Tanner (Ben Foster). Toby chưa bao giờ phạm pháp, không có tiền án tiền sự nên luôn căng thẳng và lo lắng. Ngược lại Tanner đã từng đi tù vì tội cướp ngân hàng. Hai kẻ đó, sống một đời nghèo túng khốn khổ, mang trong mình tâm hồn phóng túng và tự do, làm rất nhiều chuyện tai tiếng khi còn trẻ, tại sao chúng tại cướp ngân hàng, đặc biệt là Toby lại tiếp tay như vậy, để sống trong sợ hãi?
Texas buồn bã, khô kiệt, nghèo túng. Những máy khoan dầu lạc lõng là những chứng nhân cuối cùng của một lịch sự đẫm máu tranh giành nhau những mỏ dầu của những tập đoàn tư bản khổng lồ. Vì những mỏ dầu cạn đó, mà ngân hàng tìm mọi cách để ép người dân bán đất, ép họ phải bỏ xứ mà đi với giá rẻ mạt, để rồi, có nhiều người, chết mà không có mảnh đất dung thân, vì bị lừa phỉnh, bị dụ dỗ. Xã hội đồng tiền không có chỗ cho tình thương. Paul Thomas Anderson đã thể hiện rất rõ điều đó trong tác phẩm miền tây tuyệt đỉnh của mình There Will Be Blood. Còn với David Mackenzie, ở thế kỉ 21 này, những dấu ấn đó còn xót lại trong sự thê lương, buồn bã, của cát, của nắng gió tưởng chừng như vô tận.
Ở vùng đất đó, một bà già làm bồi bàn trong 44 năm khó tính và cay nghiệt. Nhưng cả 1 thị trấn cũng chỉ có một quán ăn duy nhất, vậy là người ta vẫn phải ngồi vào bàn ăn trong sự cay nghiệt của mụ già. Ở vùng đất đó dường như không có tương lai, không có tiền, không có sự sống, ngoài thứ sự sống cợt nhả qua ngày như ông cảnh sát già Jeff Bridges, như anh chàng Alberto gốc da đỏ biết rõ về tổ tiên của mình đã bị người da trắng đến và đàn áp ra sao, nhưng chỉ cười cợt như thể, cuộc sống này là vậy, chẳng ai có khả năng thay đổi được điều gì. Hell and Water là một dạng phim miền tây, hay drama, một kiểu phim mà ta bị gắn chặt vào những số phận người buồn bã, trôi nổi, không hy vọng. Ta biết câu chuyện sẽ dẫn ta đến đâu, nhưng ta không thể rời mắt khỏi họ, khỏi khuôn mặt mồ hôi nhễ nhại, bẩn thỉu, khỏi cái cơ thể mà ta có thể ngửi thấy mùi bụi bặm và hôi hám của những gã đàn ông rong ruổi trên những con đường xa lạ hút tầm mắt không có một bóng cây.
Trong thứ âm nhạc tuyệt vời Nick Cave và Warren Ellis soạn, trong những góc máy cận cảnh thô ráp, cũng như những góc máy rộng bao quát cả vùng không gian rộng lớn, nhưng số phận người lạc lõng, trôi nổi, họ tìm thấy lẽ sống của đời mình trong những thứ rất tầm thường, cướp ngân hàng để đạt được mục đích mà nửa sau phim đạo diễn mới tiết lộ. Đuổi theo những kẻ cướp, và thể hiện khả năng phán đoán trước nước đi của kẻ phạm tội, rồi cười lên sung sướng vì đoán đúng. Sảng khoái, đơn giản, chân chất nhưng khốc liệt và vô tình. Tất cả có trong Hell and High Water với những cảnh phim cắt dựng xuất sắc, những điểm nghỉ giàu hình ảnh và tình cảm, những khung hình buồn nao lòng, nhưng giúp chúng ta thấu hiểu, thông cảm và sống với nhân vật, đặc biệt, giúp ta nhìn thấu triệt vào một nước Mỹ rất khác, khô kiệt và mệt mỏi.
Chris Pine và Ben Foster, cùng với Jeff Bridges mỗi diễn viên đã hoá thân thật tuyệt vời để hoàn thiện nên một cuộc đuổi bắt dù tàn nhẫn, nhưng giàu tình cảm, dù vô tình, nhưng đầy ý nghĩa trong cách hành xử của mỗi người. Họ xứng đáng được tưởng thưởng sau bộ phim này, vì nhờ họ, chân diện của nước Mỹ trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết. Nước Mỹ, mảnh đất của mơ ước, nhưng không bao giờ như mơ ước, vì ở đó, con người phải đấu tranh đến tận cùng, hoặc họ chết hoặc chúng ta chết, để sống, sống tốt, không chỉ cho bản thân mà cho những thế hệ sau này. Có lẽ, chính vì tính cách đó, mà nước Mỹ, luôn là một quốc gia vĩ đại, vĩ đại ngay cả trong sự vỡ vụn của nó từ bên trong, từ một điểm nhìn nào đó mà may nhờ những bộ phim như Hell and High Water, ta mới có thể nhìn thấy rõ.
