Nếu có thể được tôi muốn nhắm mắt lại, vờ như mình không biết chữ, vờ như mình là kẻ vô tâm, vờ như mọi thứ nó vẫn như vậy từ xưa đến giờ, vờ như tôi đủ thông thái và khôn ngoan để luôn luôn đúng, tôi muốn mình giống như một chú hề, chú hề của Heinrich Boll, một ẩn dụ tuyệt vời cho một bộ mặt luôn cười, chỉ biết cười, chỉ thấy thế giới này toàn những điều tốt đẹp, những khán giả kia toàn những người lịch lãm, đàn ông, đàn bà, khuôn mặt hiền lành, chất phác, họ chỉ ngồi đó thưởng thứ cách tấu hài của tôi để họ cười, tử tế, những người tử tế. Ai quan tâm đến việc tôi nghĩ gì, tôi cũng chẳng quan tâm một thằng hề là tôi nghĩ gì, cuộc sống của tôi là diễn kịch trên sân khấu, còn thế giới bên trong tôi, thế giới của khuôn mặt thật của tôi, nó có vụn vỡ tồi tệ như Heinrich Boll kể, thì cũng có gì đáng kể. Tôi vẫn cứ phải làm tròn vai diễn của mình. Tôi muốn tôi làm tròn vai diễn của mình, và với nụ cười giả tạo đấy tôi sẽ sống trọn đời mình, trong sự lừa dối của chính mình, của những nụ cười hời hợt của khán giả, của đàn ông đàn bà đang ngôi dưới, hình như khuôn mặt họ ai cũng giống nhau. Thật lạ, khuôn mặt họ ai cũng giống nhau.
Thật kì lạ là tôi đồng cảm vô cùng với những vai diễn hề, không phải tên hề Joker trong Batman, tôi không có một cái đầu óc và một tầm vóc như vậy. Tôi thấy mình giống anh hề của Heinrich Boll, anh hề trong Les Enfants du Paradis, và gần đây nhất là anh hề trong tác phẩm của Dazai Osamu. Có lẽ vì tâm hồn tôi nhạy cảm quá, nó nhạy cảm chứ không mong manh, không dễ dàng thay đổi, nó chỉ nhạy cảm giống như một giọt sương sớm, sẽ bị những tia nắng mặt trời đầu tiên chạm vào và dần dần sẽ bốc hơi đi mất. Giọt sương đó vừa hấp thụ tia nắng, vừa làm chết bản thân mình. Vừa đón nhận cơn gió sớm, vừa để mình thổi bay đi. Sự nhạy cảm của tôi là vậy, nó làm tôi đau đớn, nước mắt tôi rơi vì những điều nhỏ nhặt, tâm hồn tôi quặn thắt vì những chuyện được coi là bình thường, và trái tim tôi như bị cứa vào vì những thân phận người trôi nổi trong cuộc đời, vì những khuôn mặt giống nhau một cách kì lạ. Nên tôi không thể biểu lộ tất cả những điều đó ra ngoài được, tôi phải phủ kín khuôn mặt mình bằng một nụ cười, trông có vẻ ngờ nghệch, vô tâm, vô tư, không quan tâm đến điều gì ngoài việc làm người khác cũng cười như mình.
Nhưng đâu thể được, làm sao người ta có thể cứ nhắm mắt và làm một anh hề, làm sao tôi có thể cứ cười một nụ cười thôi, và ra vẻ thế giới này chẳng có gì đáng quan tâm, ra vẻ cuộc sống của tôi đơn giản quá để phải nghĩ ngời quá nhiều, ra vẻ cái xã hội đang bao bọc tôi, gia đình tôi thực sự yên ổn. Tôi không thể ra vẻ tôi đang ngồi ở nhà và cho rằng mọi thứ an toàn và trong tầm kiểm soát. Tôi không thể, mắt tôi giống như một cái nam châm, mà những thân phận là những mảnh kim loại cứ kéo đến trước mắt tôi, bắt tôi nắm bắt, bắt tôi tìm hiểu, và rồi tâm hồn nhạy cảm của tôi bị xé vụn, bị cứa nát, bị điêu đứng như một con diều gặp một trận gió quá lớn và không thể chịu đựng nổi đã rách toạc nhiều phần. Tôi thấy bối rối và bất an, ý chí kiên định của tôi, lập trường vững vàng của tôi, tôi không để nó thay đổi nhưng nó đang bị những tảng đá khổng lồ đập vào, giống như tôi đang đối diện với những con quái vật một mắt Cyclop, với chiếc truỳ khổng lồ, bức tường của tôi cảm thấy thực sự mệt mỏi để chống đỡ.
Nhưng tôi nhầm, tôi đã không biết rằng với những người sống bằng bản năng mà trái tim là kẻ dẫn lối thì “Người ta chỉ có thể nhìn thấy rõ ràng bằng trái tim, những điều cốt yếu thì vô hình với đôi mắt”. Hoàng Tử Bé đã nói vậy. Tôi cũng càng ngày càng tin rằng như vậy, dù tôi có nhắm tịt hai mắt mình lại, nụ cười rộng mở đến mang tai, thì nước mắt tôi vẫn cứ chảy. Nhắm mắt chẳng bao giờ là giải pháp, ngu muội là đấng tối cao của sự hờ hững mà không phải ai cũng có thể đạt được. Tôi càng không thể đạt được. Vai diễn hề của tôi vì thế mà càng đau đớn quá. Mẹ tôi bảo tôi, con đừng viết đừng chia sẻ gì ở trốn thị phi đó con ạ, với ý rằng con đừng cười đừng khóc với người đời con à. Nhưng tôi muốn một vai hề, tôi muốn được làm hề để xoá đi những đau đớn dằn vặt tôi.
Nhìn những thân phận người đổ nát, xã hội lao đao, những sự thật và nửa sự thật, giả trá sự thật được phơi bày. Vậy đâu là bản chất sự thật. Tôi cứ lảm nhảm hoài về bản chất sự thật của chiến tranh sau khi xem Apocalypse Now của Francis Ford Coppola, rồi tôi lại bị chính sự thật quấy rối, làm tổn thương vì tính xác thực của sự thật. Tôi nghĩ rằng, trên đời này chẳng có sự thật nào hết, giống như Nietszche bảo Chúa đã chết ấy, chẳng ai biết có Chúa trên đời không, nên câu ông nói giống như sự thật mà chẳng phải sự thật. Thế giới này còn hề hơn cả tôi, nó nguỵ trá và dễ tổn thương hơn tôi nhiều. Nên nó phải cười, nụ cười nhếch mép đến tận mang tai để che giấu đi mọi thứ bên trong nó. Nhưng vì tôi là chú hề, tôi biết rằng cái nụ cười giả trá đó nó khốn nạn và nguy hại cho bản thân nó như nào, nên tôi càng đau đớn hơn gấp bội.
“The Horror… The horror…” kiếp làm người, kiếp trưởng thành, kiếp hề, kiếp sống là một chuỗi những điều khủng khiếp, tâm hồn cứ rạn nứt dần. Thân phận người bèo bọt, giọng nói con người yếu ớt, tâm trí con người hẹp hòi, xã hội con người thì điên loạn. “Why so serious?” cứ cười thật tươi và làm một chú hề với tất cả những phức tạp hiện sinh chẳng phải sẽ yên ổn hơn sao? Giá mà cứ hời hợt sống, hoặc mang trong mình sự cố chấp chứ không phải lòng khoan dung, không phải sự thấu hiểu để rồi biết rằng không thể hiểu thấu, để rồi cứ phải van nài chính mình hãy nhắm mắt lại, nhưng trái tim lại cứ thích làm theo ý nó, mở rộng rộng để thị giải cuộc sống.
Tôi thật quá mệt mỏi với một mớ kiến thức tôi phải hấp thụ, một mớ thông tin tôi phải chọn lọc để định hướng chính bản thân mình, tôi chỉ muốn tiếp tục vai hề của mình, nhưng trong một xã hội hậu hiện đại, đầy những ý thức cấp tiến, một xã hội nguỵ tạo trong những vòng xoáy bất tận của sự vị kỉ, tôi lạc lõng, như câu hát của Marillion trong ca khúc Neverland “I never land in Neverland”. Không có một xã hội không tưởng, chỉ có những xã hội dối trá. Không phải xã hội dối trá, mà bản chất con người là dối trá, ai cũng dối trá, sự thật như một chiếc lá bị cơn lốc cuốn, nó có thể đi thẳng, đi lùi, bay lên và dập xuống, sự thật là một khái niệm trừu tượng và vô nghĩa, chúng ta không thể tìm thấy cái gọi là sự thật, chỉ là đầy rẫy những thứ tưởng như sự thật. Tôi cứ bị ám ảnh miết mải bởi câu nói của Zobra, một câu nói vô thưởng vô phạt của một lão già đã vứt cả cuộc đời mình cho sự từng trải: “Tổ quốc ư?… Sếp tin mọi thứ vớ vẩn trong những quyển sách của sếp ư?… Đáng ra sếp phải tin tôi mới đúng. Chừng nào còn có các tổ quốc, con người còn giống như con thú, một con thú dữ…”
Tôi chỉ muốn nói rằng, sao chúng ta không khoan dung cho nhau, không bớt vị kỉ, tha thứ cho nhau, sao chúng ta không bớt tham lam và nguỵ trá. Sao chúng ta không thể đơn giản chỉ muốn làm một người tử tế. , sao chúng ta lại cứ trở thành những khuôn mặt giống hệt nhau đầy hằn học, hận thù, tham lam, để rồi trong một khối lượng đồ sộ những khuôn mặt giống nhau, có những kẻ nhếch mép cười hoan hỉ, và những kẻ đôi mắt rực lửa hận căm hờn. Đừng làm những con thú dữ có bộ mặt giống hệt nhau nữa! Tôi thấy tiếng tôi lạc đi, khi nói câu này, tôi chỉ là một anh hề ngây thơ và nhỏ bé, nhỏ bé đến tận cùng, nhỏ bé như một con kiến, còn nhỏ hơn con kiến, tôi chỉ là một hạt bụi đang bay vần trong ánh sáng chiếu nghiêng vào căn phòng tối, vậy thôi.
