Hội hoạ mang đến cho ta hình ảnh tĩnh của một khoảng khắc mà người hoạ sĩ bắt gặp trong cuộc đời, đặc biệt đối với những hoạ sĩ theo trường phái ấn tượng, hậu ấn tượng và biểu hiện như van Gogh. Chính vì vậy, khi nhìn ngắm một bức tranh ta đang nhìn ngắm khoảnh khắc bất tử đó của đời sống mà người hoạ sĩ muốn truyền đạt. Ta không thể biết câu chuyện trước và sau thời khắc đó. Điện ảnh với thế mạnh ở việc mang hình ảnh động đến công chúng, có sức mạnh vô cùng lớn trong việc mang lại sự sống cho những bức tranh, mà Loving Vincent bộ phim đầy tâm huyết của hai đạo diễn Dorota Kobiela, Hugh Welchman đã mang làm được.

Van Gogh có một sự nghiệp đến muộn trong một cuộc đời ngắn ngủi chấm dứt lúc ông chưa biết rằng những tác phẩm của mình đã được người đời xưng tụng và ca ngợi nhiều đến chừng nào. 28 tuổi ông mới cầm cây cọ sau khi gặp quá nhiều thất bại, van Gogh tìm thấy ở hội hoạ khả năng vô hạn trong việc truyền tải cách ông nhìn ngắm thế giới với sự tỉ mẩn và tinh tế dù cho cuộc đời ông gặp bi kịch nhiều hơn niềm vui, nỗi đau khổ nhiều hơn niềm hạnh phúc. Trong cuộc đời bi kịch của mình, có hai thời điểm mà người đời ai cũng nhớ về ông. Thời điểm ông cắt tai, bọc lại trong tấm khăn và đưa cho cô gái điếm. Và thời điểm mà ông tự bắn vào bụng mình để cố gắng tìm kiếm sự giải thoát khỏi cuộc đời. Cả hai sự kiện đó đều bí ẩn với những câu chuyện mang nặng tính giả thuyết. Đặc biệt là cái chết của ông, đến bây giờ người ta vẫn không thể cắt nghĩa được 1 người đàn ông đang hoàn toàn cảm thấy bình yên với cuộc đời mình lại có thể tự tay kết thúc nó 6 tuần sau đó.

Chính vì vậy, làm phim về van Gogh, và đặc biệt là kể về câu chuyện xoay quanh cái chết của ông với rất nhiều nghi vấn là một thử thách không nhỏ. Nhưng điều thử thách nhất chính là việc ê kíp làm phim một cách vô cùng tham vọng, dám sử dụng hoàn toàn tranh sơn dầu vẽ trên vải canvas để thực hiện nó. 12 khung hình trên 1 giây, mỗi khung hình là một bức tranh hoàn chỉnh. Họ cần đến hơn 100 hoạ sĩ để hoàn thành gần 65 ngàn bức vẽ tay cho hơn 90 phút phim dựa trên 94 bức tranh gốc của Vincent để làm nền, và những cảnh quay người thật đóng để tạo ra độ chân thực nhất có thể.

Một dự án có một không hai, hoàn thành sau 7 năm. Nhưng sự kì công, tỉ mỉ và kiên nhẫn sẽ không thành công nếu không có một kịch bản sâu sắc như một điều kiện đủ để mang đến cho khán giả một trải nghiệm đáng giá và đầy cảm xúc về một trong những người nghệ sĩ tài hoa nhưng bạc mệnh nhất trong lịch sử nhân loại.

Chết ở độ tuổi 37, tự sát bằng súng ngay vào ổ bụng. Vincent van Gogh ra đi lúc đó để lại nhiều lời đồn đoán, và thái độ không thân thiện của những người dân vùng Auvers-sur-Oise khi cho rằng ông là kẻ khùng điên. Bộ phim bắt đầu ở thời điểm đó, sau cái chết của Vincent. Một bức thư của Vincent gửi cho người em trai Theo đã không đến nơi và mắc kẹt lại tại nhà người đưa thư. Với sự yêu mến dành cho danh hoạ, người đưa thư bắt con trai mình đến Paris để giao cho em trai, nhưng thật không may, Theo cũng đã qua đời. Armand Roulin ban đầu khó chịu với sứ mệnh bị ép buộc của mình, về sau tò mò và muốn khám phá nguyên nhân và sự thực về cái chết của Vincent. Hành trình của Armand Roulin là hành trình đi tìm kí ức về Vincent của những người quen biết ông, từ ông chủ tiệm bán hoạ phẩm Pere Tanguy, cô chủ quán trọ nơi Vincent từng sống Adeline Ravoux, bác sĩ Gachet… và con gái của bác sĩ Gachet, nàng Marguerite Gachet (Saoirse Ronan). Qua mỗi mảnh ghép của kí ức, Armand không chỉ có cái nhìn toàn diện hơn về cái chết của ông, mà còn có thể hiểu hơn về van Gogh một người có số phận buồn bã nhưng luôn luôn nhìn cuộc đời với sự rực rỡ và đầy yêu thương.

Cuộc đời ông là một cuộc đời buồn khổ với bi kịch đến từ việc không được yêu thương từ nhỏ và những thất bại ở tuổi trưởng thành. Có lẽ ông chỉ tìm thấy niềm vui duy nhất khi vẽ tranh, và tình yêu thương vô hạn dành cho người em trai Theo cũng như cho cuộc đời. Van Gogh biểu trưng cho những số phận có cuộc sống cay nghiệt với bản thân, nhưng không chối bỏ nó mà yêu thương nó hơn, khoan dung hơn và vị tha hơn với mọi thứ. Những bông hoa hướng dương, đôi giày cũ, và những con người xung quanh nơi ông sống. Không có điều gì mà ông không muốn đưa vào tranh như thể, ông sợ ông lỡ mất những điều tuyệt đẹp của cuộc đời vậy. 800 bức được vẽ ra. Nhiều bức có nội dung lặp đi lặp lại và chỉ bán được một bức duy nhất khi ông còn sống. Trong niềm hạnh phúc của việc truyền tải vào bức tranh đôi mắt của một người nghệ sĩ bậc thầy, thì ở đó là nỗi buồn khi biết mình là gánh nặng của người em Theo.

Không đào sâu vào cuộc đời, và cũng không tiểu thuyết hoá. Hai vị đạo diễn dựa trên những bức thư của Vincent gửi Theo để dựng lại chân dung của những nhân vật trong phim thông qua các bức tranh mà ông vẽ. Điều đó mang lại hạn chế trong cách kể chuyện và cấu trúc phim cũng như ngôn ngữ điện ảnh bị bó hẹp sau cho vừa khít với cái khung có sẵn mà họ dựa vào đó để thực hiện hoàn chỉnh bộ phim sơn dầu Loving Vincent. Tuy nhiên, nó cũng là một sự lựa chọn khôn ngoan cho thể loại phim tiểu sự nhân vật vốn rất khó khai thác được những cách thức độc đáo và những yếu tố mới. Đạo diễn đã không sa đà vào dàn dựng với các mô típ thổi phồng tạo kịch tính thường thấy. Thay vào đó, Loving Vincent thông qua kí ức rất khó xác định thật giả của những người Armand gặp, đã tạo thành những lát cắt mở ra cho chúng ta những cách tiếp cận khác nhau về một người nghệ sĩ thiên tài thường được cho là bị điên.

Với tài năng của đạo diễn, bằng âm nhạc tuyệt vời do Clint Mansell soạn, và sự tỉ mỉ trong từng khung hình, Vincent hiện lên với một chân diện dung dị, đời thường có đôi chút lập dị, nhưng luôn luôn trân trọng cuộc đời. Tình yêu ngắn ngủi cùng con gái Gachet, những bức hoạ vẽ tất cả mọi thứ mà ông nhìn thấy và đặc biệt dòng chứ kí vô cùng thân thương “Your Loving Vincent” giúp ta nhìn vào van Gogh ở khía cạnh còn cao hơn một người hoạ sĩ. Khía cạnh của một con người dù cho không được nhiều may mắn, nhưng luôn trân trọng từng khoảng khắc sống của mình.

Bằng cách đó, đạo diễn không cố gắng cho ta hiểu sự thật, mà giúp ta lĩnh hội tranh của ông để hiểu về tâm hồn của một con người mà thế giới này vẫn luôn luôn yêu quý. Ông có thể bị giết hoặc có thể tự sát. Nhưng có một điều chắc chắn là, ông yêu thương em trai Theo và cuộc đời da diết, đến nỗi, sự tồn tại của ông, nếu khiến cho những điều ông yêu thương phải chịu đựng, thì cái chết đối với ông là một sự dũng cảm để gỡ bỏ gánh nặng mà ông cho rằng mình là nguyên nhân.

Loving Vincent – bộ phim duy nhất làm hoàn toàn bằng tranh sơn dầu là một trong những trải nghiệm điện ảnh đáng kể nhất của 2017. Bộ phim chắc chắn sẽ còn được nói nhiều sau nhiều năm nữa, không chỉ vì tính duy nhất của nó trong việc nó được thực hiện, mà nhờ nó, ta hiểu hơn tranh của ông, và hiểu hơn tâm hồn của ông, người nghệ sĩ vĩ đại đã sống, đã chết và đã bất tử trong cuộc đời này.

Comment