Cây viết David Barnett của BBC đã đưa ra một vài chỉ dẫn nho nhỏ đáng yêu để giúp bạn ‘bắt’ đúng bộ phim Ghibli phù hợp với tần số cảm xúc của mình.
⭐ Nếu bạn là fan của mùa giải thưởng…
Hãy mở Spirited Away (2001). Phim đạt giải Phim hoạt hình xuất sắc nhất tại Oscar 2003 và gần như mang những điểm đặc trưng nhất của Ghibli. Với thành tích nổi bật này, Spirited Away thường xuyên là tác phẩm được giới thiệu với mọi người khi đề cập đến hãng hoạt hình nổi tiếng nhất Nhật Bản này. Phim là chuyến du hành đáng kinh ngạc của cô bé mười tuổi Chihiro, người đang cùng gia đình chuyển đến nhà mới. Trên đường đi, Chihiro bỗng lạc vào thế giới linh hồn, băng qua hàng loạt nơi chốn đẹp như mơ, gặp gỡ cũng như đối đầu với những nhân vật càng ngày càng kì lạ, tìm cách cứu sống cha mẹ mình đã bị biến thành hai chú heo ủn ỉn ngờ nghệch.
⭐ Tạm quên đi giải thưởng, tìm kiếm niềm vui thuần khiết…
Xem ngay My Neighbour Totoro (1998). Đây là tựa phim đã cho ra đời hàng triệu món đồ chơi trên khắp thế giới, và nhân vật biểu tượng trong phim – vị thần rừng ú na ú nần, đáng yêu, lông xù – đã trở thành biểu tượng của Studio Ghibli. Đặt bối cảnh vào những năm 50, trong khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, chuyện phim tập trung vào hai chị em gái vừa cùng cha mình chuyển đến ngôi nhà mới ở miền quê, gần bệnh viện nơi mẹ của cả hai đang được chữa bệnh. Ở đó, họ gặp Totoro và những người bạn của nó, trong đó nhân vật gây ấn tượng nhất có lẽ là chiếc xe mèo Catbus. Kịch bản nhẹ nhàng, êm đềm, tuyệt vời cho cả trẻ em lẫn người lớn.
⭐ Tận hưởng chút xàm xí như việc ngắm gấu trúc biến hình…
Thừa nhận đi, ai lại chẳng muốn thấy gấu trúc biến hình? Đặc biệt là khi lũ gấu trúc lại sử dụng bộ phận cơ thể nhạy cảm của chúng để làm điều đó 😝. Pom Poko (1994) sẽ là lựa chọn hoàn hảo cho bạn. Phim có thông điệp môi trường mạnh mẽ, kể về một tộc gấu trúc (xuất hiện nhiều trong văn hóa dân gian Nhật Bản) tìm cách giải quyết mối bất hòa nội bộ để có thể đồng lòng cùng nhau ngăn chặn kế hoạch của con người nhằm biến khu rừng nơi chúng sinh sống thành khu dân cư.
⭐ Khuấy động một ngày buồn chán…
Porco Rosso (1992) sẽ giúp bạn toại nguyện. Phim rộn ràng từ đầu đến cuối, mang đậm hương vị của hoạt hình châu Âu. Porco Rosso là một phi công lão luyện trong Chiến tranh Thế giới I, dính lời nguyền và bị biến thành một chú lợn biết nói tiếng người (Porco Rosso là một từ tiếng Ý, mang nghĩa ‘Chú lợn đỏ’,) hiện đang làm thợ săn tiền thưởng và thường xuyên đụng độ với hải tặc ở vùng biển Adriatic. Phim tràn đầy sự phấn khích, có một chút sến sẩm kiểu Hàn, dặm thêm câu chuyện tình yêu cảm động, và đem lại cảm giác như một tác phẩm Hollywood đỉnh cao thời Golden Age.
⭐ Ai mê truyện kì ảo thì bơi vào đây…
Chào mừng đến Howl’s Moving Castle (2004). Dựa vào cuốn tiểu thuyết của Diana Wynne năm 1986, phim mang thông điệp phản chiến mạnh (rõ ràng là dựa trên sự phản đối của Miyazaki đối với cuộc tấn công Iraq của Mĩ năm 2003) khi đề cập đến cuộc đối đầu của hai vương quốc thù địch lẫn nhau. Pháp sư Howl cùng tòa lâu đài quái lạ có chân của anh ấy đi qua những vùng đất bị chiến tranh tàn phá. Cô thợ làm mũ trẻ tuổi Sophie bị mù phù thủy độc ác nguyền rủa biến thành một bà già, được Howl đưa về tòa lâu đài để tránh xa cuộc chiến tàn khốc. Phép màu, tình yêu, chiến tranh, phế tích, tất cả cùng hòa quyện, làm nên chuyến hành trình cực kì quyến rũ và đáng nhớ.
⭐ Bạn muốn khám phá cái giá thật sự của chiến tranh…
(Lưu ý: đây là phim không được phát trên Netflix, nhưng người viết nghĩ rằng nó xứng đáng được giới thiệu)
Grave of the Fireflies (1988) sẽ dành cho bạn. Phim kể về Seita cùng em gái cậu, Setsuko, cả hai đang tìm cách sống sót trong những ngày cuối cùng của Thế chiến II. Grave of the Fireflies không xoáy sâu vào vụ đánh bom nguyên tử nhằm vào Hiroshima và Nagasaki vốn được xem là một trong những thảm họa chiến tranh kinh khủng nhất mà hướng mắt đến những trận rải bom không kích liên miên vào các thành phố khác của Nhật Bản trong đó Kobe là một ví dụ. Điều này có làm phim bớt kinh khủng hơn? Không hề, thậm chí ngược lại. Hãy chuẩn bị sẵn sàng khi xem: hành trình sinh tồn đầy mạnh mẽ lẫn đau thương của hai đứa trẻ sẽ khiến bạn thật sự sốc và choáng váng.
⭐Thưởng thức một chút chính kịch …
Ghibli có vài tựa phim thú vị cho bạn đây. Whisper of the Heart (1995) là một câu chuyện về tuổi trưởng thành của cô bé mọt sách Shizuku, người phát hiện ra rằng toàn bộ số sách cô mượn từ thư viện đều đã được một cậu trai khác mượn, cô bèn tìm cách để gặp cậu. Only Yesterday (1991) lại nhẹ nhàng lẩn khuất ẩn hiện làn khói kí ức của một người phụ nữ 27 tuổi đang nhìn lại đoạn đời và những lựa chọn đã qua của mình. From Up On Poppy Hill (2011) được đạo diễn bởi con trai của Miyazaki, Gorō, mang chủ đề quen thuộc trong nhiều phim Ghibli khác về mối quan hệ giữa hiện đại – truyền thống thông qua cuộc chiến của hai người trẻ tuổi nhằm cứu một câu lạc bộ thể thao trong trường khỏi bị phá hủy.
⭐ Nhâm nhi những phim chuyển thể từ sách…
Ngoài Howl’s Moving Castle, Ghibli cũng còn nhiều tác phẩm khác chuyển thể từ các quyển sách nổi tiếng. When Marnie Was There (2014), dựa trên tiểu thuyết xuất bản năm 1967 của Joan G Robinson, là câu chuyện cảm động, lôi cuốn của một bé gái 12 tuổi từ thời điểm kết bạn với Marnie, người không hề giống như em nghĩ chút nào. The Borrowers (1952) của Mary Norton đã được Ghibli chuyển thể thành Arrietty (2010), có lẽ phim sẽ không được mọi người quá yêu thích bởi nội dung quen thuộc của nó. Và Tales From Earthsea (2006) mượn ý tưởng từ bộ bốn tiểu thuyết của Ursula K Le Guin là phiên bản chuyển thể không thành công lắm nhưng cũng có lượng người hâm mộ riêng của nó.
⭐ Còn với các tín đồ của phép thuật và môi trường…
Princess Mononoke (1997) sẽ tiếp đón bạn chu đáo. Trước Spirited Away, đây là phim được xem là thành công nhất của Ghibli. Phim lấy bối cảnh thời phong kiến cuồng dã ở Nhật Bản, một hoàng tử trẻ tuổi bị cuốn vào cuộc xung đột giữa những kẻ ích kỉ đang muốn phá rừng để khai thác kim loại và những linh hồn cư ngụ trong rừng đang bị đe dọa. Có thể xem phim như một phiên bản nặng nề hơn một chút của My Neighbour Totoro với nhiều trận chiến, quái vật và nhiều kẻ đáng ghét hơn.
⭐ Về nữ quyền…
Ghibli có rất nhiều phim lấy trung tâm là nhân vật nữ mạnh mẽ, nhưng Kiki’s Delivery Service (2003) lại mang dáng dấp khác: như một buổi tiệc vui vẻ mà các cô gái mới chớm mộng mơ dành cho chính mình, khi Kiki, 13 tuổi, khởi động chiếc chổi bay của riêng mình và trò chuyện với chú mèo Jiji về việc cung cấp dịch vụ chuyển phát cho cư dân của một thị trấn đông đúc. Chuyện kinh doanh không suôn sẻ mấy, nhưng đó chính là niềm vui trong bộ phim này – chứng kiến cô gái nhỏ dần tự lập và học hỏi từ lỗi sai, dần đạt được sự tự tin cần thiết để tìm ra con đường riêng của mình trong cuộc sống.
⭐ Về đôi chút khác biệt trong thế giới Ghibli…
Tất nhiên, bản thân Ghibli đã rất khác biệt, nhưng vẫn có hai phim dường như hoàn toàn tách khỏi phong cách thường thấy của hãng. The Tale of Princess Kaguya (2003) là phim đầu tiên. Đây là tác phẩm cuối cùng của Takahata trước khi ông mất năm 2018, dựa trên sự tích nàng tiên ống tre, kể về một cặp vợ chồng nghèo tìm thấy một cô gái trong búp măng. Cái tên còn lại là My Neighbours The Yamadas (1999), câu chuyện nhỏ quyến rũ khởi đầu như một tác phẩm hài gia đình rồi bỗng bất ngờ tiến vào địa hạt siêu thực, nhưng vẫn luôn giữ được nét ấm áp và thân thuộc. The Tale of Princess Kaguya tựa bức họa cổ bước vào đời thực, còn My Neighbours The Yamadas lại như trang truyện tranh hóa thành giấc mộng.
⭐ Dành cho những ai yêu mèo…
À ha, ai mà lại không yêu mèo? Nếu Catbus trong My Neighbor Totoro là một chiếc xe mèo kì lạ thì The Cat Returns (2002) lại là cả một câu chuyện đầy ắp mèo và kì quặc không kém. Phim là chuyến phiêu lưu kì ảo và ấm áp của một cô bé có khả năng nói chuyện với mèo, sau khi cứu một chú mèo khỏi bị xe tải đâm, đã bị đưa đến thế giới Vương quốc Mèo đầy nguy hiểm. Trong phim có một chú mèo vừa ngầu vừa đáng yêu được gọi là Nam Tước (The Baron), đây cũng là lần hiếm hoi Ghibli có màn crossover giữa các phim khi Nam Tước cũng xuất hiện trong Whisper of the Heart.
⭐ Nếu bạn muốn ngược về khởi đầu của hãng…
Bạn cần bắt đầu với Nausicaä of the Valley of the Wind, tác phẩm do Miyazaki thực hiện và phát hành năm 1984, khởi nguồn của việc tạo ra Ghibli. Phim xảy ra ở tương lai hậu tận thế – nơi có những con côn trùng khổng lồ – và mang thông điệp còn non trẻ của Miyazaki về việc bảo vệ hệ sinh thái khi câu chuyện xoay quanh một cô gái luôn nuôi hi vọng tìm ra cách để con người cùng tồn tại với những sinh vật đột biến to lớn sống trong rừng.
⭐ Lát cắt của hiện thực…
The Wind Rises (2013) là tác phẩm mang màu sắc tiểu sử duy nhất của hãng cho đến thời điểm này. Phim kể về cuộc đời của Jiro Horikoshi, nhà thiết kế chiếc máy bay Mitsubishi Zero nổi tiếng, là niềm tự hào, là biểu tượng cho sức mạnh của không quân Nhật Bản trong Thế Chiến II. Tuy nhiên, Ghibli vẫn luôn là Ghibli, khi hòa trộn giữa hiện thực và giấc mơ theo cách thật đặc biệt. Horikoshi mơ ước được lái máy bay nhưng thị lực kém không cho phép anh làm điều đó, vì vậy anh chuyển sang học kĩ thuật, cho ra đời chiếc máy bay, và cảm thấy vô cùng đau khổ khi tâm huyết của mình lại được sử dụng để phục vụ chiến tranh. Đây là bộ phim cuối cùng của Mizyazaki trước thời kì nghỉ hưu ngắn của ông. Năm 2017, ông trở lại làm phim với tác phẩm How Do Yo Live? hiện vẫn chưa được phát hành.
⭐ Nếu bạn muốn tặng con, cháu hay em của bạn một chú cá vàng…
Hãy tặng kèm với chiếc phim muôn phần dễ thương Ponyo (2008). Ponyo là tên của em cá vàng do cậu nhóc Sōsuke tìm thấy, nhưng thực tế em cá ấy là thành viên của một cộng đồng dân cư có khả năng thay đổi hình dạng, sống ở biển Nhật Bản. Cha Ponyo cho rằng em đã bị bắt cóc, liền phát một cuộc tấn công vào thế giới loài người để cứu em. Cùng xem phim và suy ngẫm về tình bạn thật sự nào.
⭐ Chán cá vàng thì chuyển qua chơi robot…
Laputa: Castle In The Sky (1986) là phim đầu tiên được phát hành sau khi Ghibli được thành lập, một cuộc phiêu lưu kì thú với thành phố trên không, cướp biển, những bạn nhỏ dũng cảm, khinh khí cầu, viên pha lê ma thuật, và robot chạy bằng hơi nước cũ kĩ to lớn. Một số công trình kiến trúc trong phim được lấy cảm hứng từ xứ Wales, nơi mà Miyazaki đã ghé thăm năm 1984 giữa lúc cuộc đình công của công nhân mỏ diễn ra sôi nổi nhất.
⭐ Cuối cùng, nếu muốn trở thành một nhà Ghibli học…
Có hai phim của Ghibli dù không chiếu rạp nhưng chắc chắn xứng đáng để bạn bỏ thời gian xem. Đầu tiên là Ocean Waves (1993) được sản xuất để chiếu trên truyền hình. Phim là bài khảo nghiệm mà hãng dành cho các họa sĩ hoạt hình trẻ tuổi của mình, với ý định làm một câu chuyện lãng mạn để thu hút giới trẻ. Tác phẩm còn lại là The Castle of Cagliostro (1979), câu chuyện tội phạm này chỉ được phát hành trên DVD ở thời điểm rất lâu trước khi hãng Ghibli được thành lập (1985) và là dự án đầu tay của Miyazaki.
Nguồn: BBC
Xem thêm tại: Tuanlarme
