Tôi có hai đứa em. Chúng yêu nhau ở trời Tây trong quãng đời du học của mình. Cả hai gặp nhau, cảm mến nhau, có trách nhiệm với nhau, chúng chung sống với nhau khi cô bé mới 18 tuổi, còn em trai tôi đã hơn 20. Cuộc sống du học khó khăn, bài vở chồng chất, em trai tôi chấp nhận đi làm thêm để kiếm tiền sao cho cô bé không bị ảnh hưởng gì về việc học tập. Cậu ấy không muốn cô bé phải đi làm, vừa cực khổ vừa khó tập trung học. Vậy mà thật buồn, cậu bé phải về nước sớm vì không học được nữa. Còn cô gái, chẳng còn cách nào khác ngoài việc tiếp tục ở lại học cho xong. Chúng chia tay trong buồn bã, khi cả hai còn nhiều tình cảm với nhau, nhưng đâu làm gì được, địa lý đã chia cách chúng nó mất rồi.
Khi xem bộ phim Us and Them của điện ảnh Trung Quốc, tôi chợt nhớ đến hai đứa em tôi. Cho đến tận bây giờ chúng nó vẫn còn dành cho nhau nhiều tình cảm tốt đẹp. Cô bé có yêu thêm người khác, nhưng tình cảm dành cho em trai tôi chẳng bao giờ hết. Nó ở đó âm ỉ trong đống tro tàn của việc chia ly, chỉ chờ ngày, nếu mà có thể đến được ngày đó, bùng lại ngọn lửa yêu đương. Tất cả cũng vì khi ta còn thật trẻ, khi ta đầy hoài bão và ước mơ, khi tình yêu của chúng ta ở thời điểm nồng nàn và cuồng nhiệt nhất, thì cũng là lúc đa phần trong chúng ta trắng tay. Tiền bạc không có, tương lai có đó nhưng tất cả chỉ được bao bọc bởi một làn sương trắng mờ không thể biết chắc được, một năm, hai năm hay nhiều năm sau mới có thể thành công, mới có thể không còn lo lắng đến tiền bạc, mới có thể giúp nhau hạnh phúc hơn.
Hai nhân vật chính trong bộ phim Us and Them cũng vậy. Họ còn rất trẻ, họ sống ở tỉnh nhỏ, muốn lên Bắc Kinh để đổi đời. Trong một chuyến về quê ăn tết, Lâm Kiến Thanh (Tỉnh Bách Nhiên) tình cờ gặp Phương Tiểu Hiểu (Châu Đông Vũ). Biết là người cùng quê, cả hai ngay lập tức nảy sinh cảm tình với nhau, để rồi từ đó, hai người trẻ đang ở trong độ tuổi sung mãn nhất của cuộc đời, đi cùng nhau với rất nhiều thử thách, yêu đó rồi hết yêu, làm bạn bè đó, rồi chia tay… nhưng có một điều mà suốt quãng đời đó của họ sẽ khiến họ nhớ mãi, đó là sự đồng cam cộng khổ. Như hai đứa em của tôi. Chúng cũng gặp nhau ở nơi xứ người, cũng cùng quê, để rồi cảm mến vì chàng trai luôn quan tâm săn sóc hết lòng, như Tiểu Hiểu cảm mến Lâm Kiến Thanh.
Nhưng Tiểu Hiểu còn trẻ, cô còn ngây thơ, cô muốn tìm kiếm cho mình những tình cảm khác mang lại cho cô một chút về vật chất, mang lại cho cô chút tự kiêu của một cô gái có thể kiếm được bạn trai giàu có hơn, giỏi giang hơn. Nhưng rồi, rút cuộc, mọi cuộc vui của cô đều tan vỡ, để rồi cuối cùng, cô lại quay về với Lâm Kiến Thanh như một chỗ dựa, như ngôi nhà để cô về vì người thanh niên đó, yêu nhưng không dám nói, nhìn người phụ nữ của mình ở bên ngoài chỉ biết ngậm ngùi và chờ đợi.
Us and them do đạo diễn Lưu Nhược Anh thực hiện. Cô cũng chính là người viết nên câu chuyện này thành tiểu thuyết, có lẽ do đó, bộ phim mang những cảm xúc rất chân thật mà chúng ta từng bắt gặp trong bộ phim You Are The Apple Of My Eye của Cửu Bá Đao. Bộ phim chia câu chuyện thành hai phần đan xen nhau, phần của hiện tại, khi mỗi người đã có cuộc sống riêng, họ tình cờ gặp nhau trên chuyến bay về Bắc Kinh ăn tết, còn phần của quá khứ là thứ tình cảm trong sáng tốt đẹp mà cả hai có với nhau. Điều thú vị của Us and Them là khiến cho cảm xúc của bộ phim được thúc đẩy khéo léo, quá khứ được thực hiện bằng gam màu tươi sáng, trong trẻo, trong khi hiện tại chỉ là hai màu trắng đen buồn bã. Cách xử lý hai tông màu không xa lạ trong điện ảnh, nhưng cách đặt câu chuyện ở hiện tại trong tông màu buồn tạo cảm xúc về sự nuối tiếc, về lời xin lỗi tình yêu mà hai người trẻ đã để vuột mất, nên khi gặp lại, họ chỉ còn đó những kỉ niệm, những hoài nhớ và những giọt nước mắt.
Us and Them được xây dựng đơn giản, nhưng tinh tế qua những góc máy đẹp mang đến cho khán giả những cảm nhận rõ nét về thứ tình cảm mà Tiểu Hiểu và Bách Nhiên đã từng có. Một thứ tình yêu xây dựng trên gian khó, nhưng đồng thời, chính nó khiến cho cả hai ban đầu đầy hoài bão lại trở thành những kẻ thất bại trong một Bắc Kinh đang chuyển mình. Họ bị đẩy lùi về phía sau so với bạn bè, họ không có tiền, nhà trọ phải thay đổi liên tục, đến nỗi nhìn vào cái hoá đơn ăn nhậu mà cũng thấy giật mình trong khi bạn mình có thể trả dễ dàng. Họ sống bên nhau, tất nhiên, tiền bạc không phải là lý do họ chia tay, nhưng một phần nào đó, trong nỗi chất chồng của thất vọng, khi Kiến Thanh đã bỏ qua hết những lời hứa của mình về ý chí làm giàu, chìm đắm vào game như một cách giải thoát khỏi những khó khăn bủa vây lấy anh, thì cũng là lúc Tiểu Hiểu hiểu rằng đây không phải là người đàn ông dành cho mình. Bộ phim có những cảnh buồn đến nao lòng, buồn vì khi chúng ta trẻ khoẻ, chúng ta lại tay trắng. Buồn vì khi chúng ta có được hạnh phúc chúng ta lại không thể trân trọng nó. Buồn vì những động lực cho tương lai lại đến từ nỗi buồn vô hạn của việc trái tim tan vỡ.
Cứ vậy, giữa quá khứ và hiện tại, giữa hai màu đen trắng và sự rực rỡ của thanh xuân, khán giả chứng kiến một câu chuyện tình buồn. Nó không có dáng dấp thực dụng kiểu Mỹ như trong La La Land, nó là một thứ tình cảm để đến cực hạn, nó giống như hộp dứa hết hạn trong bộ phim Chungking Express của Vương Gia Vệ, đến lúc, khi nó không được làm mới, nó sẽ chết mà không thể níu kéo. Us and Them phù hợp với văn hoá Việt Nam, với không khí tết, với gia đình, với những người cha hy sinh vì con cái, điều đó tạo nên sự gần gũi và dễ thấu hiểu. Nên tôi thấy hai người họ, trong phim, thật giống với hai đứa em của tôi. Chúng nó cũng vậy, chia tay. Giờ thì mỗi đứa một đường, vẫn gặp nhau nhưng không thể nào quay lại. Mọi thứ đã tới hạn rồi, như Tiểu Hiểu và Kiến Thanh, dù cho hiện tại đã thành công, đã có thể có nhà to, có thể đi đây đi đó một cách đơn giản, nhưng rồi rút cuộc “chúng ta đã có tất cả, nhưng lại chẳng thể có nhau”.
