Tôi mới đọc được một mẩu tin trên tờ Times rằng: tại đỉnh Everest, mọi người xô đẩy nhau để chụp hình selfie, gây ra khung cảnh hỗn loạn vô cùng. Điều này như một phép ẩn dụ cho cuộc sống ngày nay: chúng ta luôn chới với nơi mé vực chỉ để chộp lấy những thứ phù phiếm. Những câu chuyện như trên nhiều nhan nhản, và luôn làm ta lo lắng, sợ hãi trước sự ngu ngốc của chính đồng loại mình. May mắn thay, nhờ internet, ta biết được rằng vẫn còn có người đứng ngoài chu trình đáng sợ đó: Keanu Reeves.
Một ví dụ cụ thể, cách đây vài tuần, Reeves tham gia The Late Show để quảng bá John Wick: Chapter 3 – Parabellum, tác phẩm mới nhất của anh. Gần cuối buổi phỏng vấn, Stephen Colbert đã hỏi anh liệu anh nghĩ điều gì sẽ xảy ra sau khi ta chết. Reeves, đang vận bộ vest đen, trong vai một sát thủ nhạy cảm quyết tâm bỏ lại quá khứ sau lưng để sống cuộc đời thanh đạm của một tu sĩ, đã khựng lại trong một khoảnh khắc, rồi chậm rãi trả lời rằng: “Tôi chỉ biết rằng những ai yêu thương ta sẽ nhớ đến ta.” Đó là một câu trả lời thật sâu sắc và đầy chiêm nghiệm, như một lời quở trách nhẹ với những thứ rỗng tuếch xuất hiện rất nhiều trên những chương trình truyền hình khuya. Đoạn clip đã được retweet hơn một trăm nghìn lần, nhưng mỗi khi xem nó, tôi lại thấy như mình đứng một mình trong khu vườn đá và nghe tiếng thì thầm của bậc hiền triết lánh đời kìa vang vọng lên bên tai.
Reeves 54 tuổi, đã có hơn 35 năm theo đuổi diễn xuất. Anh từng là chàng trai u buồn trong River’s Edge, là cậu thanh niên vui vẻ ấm áp trong Bill & Tex, là kẻ được chọn trong Matrix, là anh hùng trong Speed, là gã thuê phòng nghèo khó trong My Own Private Idaho, là chàng Don Jon mưu mẹo trong Much Ado About Nothing và là người đàn ông trung niên hài hước trong Destination Wedding. Những năm đầu sự nghiệp, anh không được đánh giá cao bởi lối diễn mờ nhạt, lờ đờ; đến tận bây giờ, bạn vẫn có thể tìm ra nhiều video hài hước tổng hợp các phân cảnh “Reeves diễn dở tệ” trên Yotube (như trong Point Break, anh hét lên với Patrick Swayze: “Tôi là đặc vụ FBI” với một vẻ mặt không thuyết phục chút nào). Qua nhiều năm, nét đặc trưng trong phong cách diễn xuất của anh đã được mọi người đón nhận hơn. Dù mang vẻ đẹp cổ điển, anh không quá nổi tiếng tại Hollywood; anh quá tách biệt, quá khó hiểu, quá bí ẩn. Có gì đó kiểu “The Man Who Fell to Earth” (tác phẩm khoa học viễn tưởng nổi tiếng kề về một người ngoài hành tinh mang hình dáng con người) trong Keanu, dường như luôn có thế giới khác đan chồng lên mọi vai diễn của anh và điều này càng ngày càng kỳ lạ, dữ dội. Dù đảm nhận nhân vật gì, anh vẫn luôn là anh. Anh cũng nhận thức rất rõ về ấn tượng mà mình đem lại. Trong Always Be My Maybe – bộ phim hài mới đây của Netflix, anh thể hiện vai cameo… chính mình với hình tượng đẹp trai, nghiêm túc, luôn mặt đồ đen, có giọng nói khàn khó nghe luôn làm người đối diện cảm thấy khó chịu.
Mặc dù chúng ta biết Reeves đã hơn 30 năm, chúng ta vẫn biết quá ít về anh. Chúng ta biết rằng anh sinh ra ở Beirut, mang trong mình ba dòng máu Anh – Trung Quốc – Hawaii. Cha anh, từng ở tù vì có liên quan đến ma túy, đã bỏ nhà ra đi khi anh còn là một cậu bé. Thời thơ ấu của anh là chuỗi những ngày chuyển chổ ở: mẹ anh tái hôn nhiều lần, đưa gia đình từ Sydney đi New York, rồi định cư ở Toronto. Chúng ta biết rằng anh từng chơi hockey, từng là một tay đua mô tô, anh từng trải qua những bi kịch không thể tưởng tượng nổi: cuối những năm 90, anh và bạn gái, Jenifer Syme, đã chứng kiến con mình chết non; 2 năm sau, Syme qua đời trong một tai nạn xe hơi. Ngoài những điều đó, cuộc đời anh là quyển sách đóng kín đối với chúng ta. Anh chơi thân với ai? Mối quan hệ của anh với gia đình ra sao? Alex Pappademas tháng 5 vừa qua dã viết về anh trên GQ rằng “anh đã đạt được điều gần như không thể khi luôn khoác trên mình sự bí ẩn mặc dù đã là diễn viên hạng A trong nhiều thập kỉ.”
Chính sự bí ẩn này khiến mỗi chi tiết mới về anh là một khám phá diệu kì. Lần xuất hiện gần đây trên The Ellen DeGeneres Show, anh tiết lộ rằng anh từng phải lòng Sandra Bullock khi cả hai cùng đóng Speed cách đây 25 năm. Tuần trước, anh chia sẻ với trang web Malaysian trong một cuộc phỏng vấn anh đang độc thân, anh “chẳng còn ai trong đời cả” và anh “hy vọng, nó (tình yêu) sẽ xảy đến với tôi”. Cộng đồng mạng nổi sóng vì điều này. Sau đó, người đại diện của anh đã lên tiếng phủ nhận những câu trích dẫn kia, chúng hoàn toàn là bịa đặt. Khát khao được hiểu thêm về anh và xoa dịu nỗi đau của người đàn ông tuyệt vời này mạnh đến nỗi mọi người ai cũng mong điều đó trở thành sự thật, dù chỉ là một phần nhỏ.
Năm 2010, một phóng viên đã ghi lại khoảnh khắc Keanu đang ngồi ăn sandwich trên một băng ghế tại công viên thành phố New York với gương mặt buồn bã. Tấm ảnh đã trở thành trào lưu trên mạng xã hội. Meme “Sad Keanu” trở nên phổ biến, thậm chí ngày 15/06 còn được cộng đồng người hâm mộ đặt là “Cheer Up Keanu Day”. Không như meme “Sad Ben Affleck” được tạo ra để giễu nhại sự nghiệp lao dốc không phanh của Ben Affleck thời điểm bấy giờ, “Sad Keanu” không xuất phát từ tiếng cười châm biếm xã hội. Nó chỉ đơn giản món quà dành tặng người đàn ông kiệm lời sống tách biệt, dành tặng sự nhạy cảm ít ỏi còn sót lại trong thế giới này.
Gần đây, nhiều người đã chia sẻ những mẩu chuyện về cuộc sống của Keanu (dường như họ gặp anh lúc anh đang đi du lịch một mình). Chúng vẽ lên chân dung một người tử tế, nhận thức được mình là người của công chúng nhưng chưa bao giờ lợi dụng điều đó, luôn hào phóng và chu đáo, tốt bụng với mọi người. Có lần, khi chuyến bay từ San Francisco đến L.A phải hạ cánh khẩn cấp ở Bakersfield, Reeves đã giúp hành khách tìm xe để chở họ về trên đoạn đường còn lại; trong suốt quá trình di chuyển, anh đã kể về Bakersfield và bật nhạc cho mọi người nghe thư giãn. Lần khác, anh đã chủ động ký tặng một cậu nhóc 16 tuổi bán vé tại rạp chiếu phim khi nhận ra cậu quá rụt rè, không dám trực tiếp hỏi anh. Anh còn luôn gọi trước cho một tiệm sách nhỏ, mỗi tuần một lần, trước khi đến lấy sách mới. Rồi trong một buổi tiệc, anh không tham gia khiêu vũ mà trò chuyện cùng một nữ diễn viên khác cũng đứng ngoài cuộc vui về bức ảnh con chó mặc quần áo của cô.
Đồng nghiệp của tôi, Jessica Winter cũng đã có mặt trong một câu chuyện nổi tiếng về Keanu, mặc dù cô hoàn toàn không biết điều này vào thời điểm đó. Năm 2011, đoạn video quay lại cảnh Reeves đứng lên nhường chỗ cho một phụ nữ mang hành lý nặng trên tàu điện ngầm được đăng tải lên Youtube và đạt hiệu ứng vô cùng tích cực. Winter đã ngồi gần Reeves khi đó – cô ấy chính là cô gái có mái tóc vàng đang mải mê đọc tạp chí mà không hề biết gì về vị hành khách nổi tiếng gần mình. Mới đây, khi xem lại clip này, Winter đã nhớ lại vẻ lịch sự nhã nhặn mà Reeves phản ứng khi biết mình bị quay phim: “Anh ấy bình tĩnh và mỉm cười vui vẻ và còn hơi bối rối nữa, kiểu như, Tại sao bạn lại làm vậy (quay phim)? Tôi không buồn đâu, và có lẽ tôi không để ý (chuyện bạn quay lén) đâu.” Giá như thật nhiều người có thái độ sống như Reeves. Mọi thứ sẽ rất ổn nếu thỉnh thoảng bạn dừng lại, không tham gia vào bất cứ điều gì, cách xa thế giới một chút, như cách anh ấy đã làm.
Riêng tôi cũng có hai điều nhỏ nhưng dễ thương để kể về anh. Năm 2006, trong buổi buổi biểu diễn của vũ công Pina Bausch ở Học viện Âm nhạc Brooklyn, tôi đã thấy Revees ngồi cách tôi mấy hàng ghế – ở khu vực giá rẻ – loay hoay tìm chỗ để chân gọn gàng trong khoảng trống nhỏ trước mặt. 3 năm sau, tại Film Forum (một rạp chiếu phim phi lợi nhuận tại Mỹ), tôi lại thấy anh một mình xem phim của Kurosawa (đạo diễn nổi tiếng người Nhật), mang theo bịch bỏng ngô lớn. Những khoảnh khắc này không nhiều nhặn gì, nhưng tôi sẽ giữ chúng gần mình, để thỉnh thoảng đem chúng ra ngắm, như cách bạn ngắm những viên đá hộ mệnh hay những viên pha lê trong vắt.
Bài dịch từ: The New Yorker
