Trước đây khi con người chưa phát minh ra phim màu, những bộ phim đen trắng là một điều bắt buộc, và bình thường. Bình thường như thể ta phải ăn cơm để sống. Nhưng khi phim màu ra đời, công nghệ sản xuất ngày một tiến bộ và màu sắc ngày một rực rỡ, thì phim đen trắng, một cách tự nhiên, lại mang trong mình ý nghĩa. Những thước phim với hai sắc màu tối giản lại tôn lên được giá trị của sự đơn giản của cuộc sống, làm nổi bật lên chân dung con người và dẫn ta vào sâu hơn trong câu chuyện để tìm thấy ở đó số phận và sự tồn tại của họ. Frances Ha, một bộ phim được đạo diễn bởi Noah Baumbach với hai tông màu đen, trắng cho tôi cảm xúc như vậy. Một cảm xúc thuần khiết, đơn sơ khi chứng kiến cái cách một cô gái vật lộn với cuộc sống để tìm cho mình một con đường đi riêng tại thành phố New York rộng lớn.
Không có căn hộ riêng, không có chuyên môn bài bản cho đam mê của mình, cô gái New York Frances chỉ có duy nhất một điều khiến cô ấy cảm thấy lạc quan, đó là cô bạn thân Sophie luôn ở bên. Một ngày, Sophie chuyển đến nơi khác sống và có bạn trai. Frances trở nên lạc lõng giữa các mối quan hệ của mình, bối rối khi theo đuổi đam mê trở thành một vũ công khi không thực sự biết nhảy. Một cô gái trẻ, suy nghĩ còn chưa kịp trưởng thành, làm sao xoay xở giữa những ngổn ngang cuộc sống là câu chuyện mà đạo diễn kiêm biên kịch Noah Baumbach cùng nữ diễn viên chính Greta Gerwig muốn kể.
Như tôi đã nói, với Frances dường như chỉ có Sophie và tình cảm của cô dành cho người bạn ấy là điều không thể thay thế. Frances và bạn trai chia tay nhau chỉ vì Frances muốn được sống cùng bạn thân mình. Họ vui vẻ, họ cùng nhau làm nhiều thứ, họ chia sẻ với nhau cuộc sống cá nhân và họ hứa hẹn sẽ cùng nhau làm nhiều điều thú vị. Nhưng có lẽ, dù bằng tuổi và cùng học đại học, trong khi Frances không thực sự trưởng thành trong suy nghĩ, hoặc cô là một người mơ mộng và chỉ chạy theo cảm xúc của mình mà không nhìn vào thực tế, thì Sophie ngược lại, thông minh, sắc sảo và biết thế nào là tốt cho bản thân mình. Ai cũng mộng mơ, nhưng ai rồi cũng phải lớn, đó là thực tế phũ phàng không thể trốn tránh. Cuộc sống khi không có Sophie ở bên thật rối bời và lạc lõng, Frances chưa kịp chuẩn bị trước cho điều này.
Những mối quan hệ mới của cô đều trở nên có đôi chút nực cười và gần như là một sự mỉa mai cho sự cô đơn của Frances. Cô luôn cố gắng tỏ ra hòa đồng và thân thiện với khuôn mặt dễ mến, nhưng đôi mắt buồn thường trực của Frances khiến ta thấy tình cảnh khó khăn và gượng gạo ra sao khi một người phải gồng lên mình để sống bởi chưa thực sự biết cần làm như thế nào để sống. Bồng bột và nông cạn, Frances thả trôi cuộc đời mình trong bối rối. Công ty khiêu vũ nơi cô đang học việc không muốn nhận cô vào làm việc chính thức. Luôn trong tình trạng thiếu tiền, nhưng ngay vừa khi nhận được tiền hoàn thuế, cô liền lập tức rủ bạn đi ăn, để rồi không quẹt được thẻ nên phải chạy đi rút tiền mặt, tại chính ngân hàng bắt cô trả lãi cao. Cứ thế, những sốc nổi cứ nối nhau diễn ra trong cuộc đời Frances, cuộc đời mà cô không biết phải tổ chức ra sao.
Cô không có điều gì để chia sẻ, trừ việc kể về Sophie. Cái tên Sophie xuất hiện trong mọi câu chuyện. Và Frances cảm thấy đôi phần hụt hẫng khi người khác biết tin về bạn thân mình mà mình lại không biết. Có phải Frances quá mơ mộng và thiếu trưởng thành không? Câu hỏi đó cứ luẩn quẩn trong đầu tôi dù thực ra nó chẳng khó để trả lời. Chân dung của Frances giống như của Llewyn Davis, người vật lộn trong mưa tuyết đi tìm lối thoát cho đam mê ca hát của mình. Frances cũng là một người khai phá nhưng khi lạc vào con đường tối, lại không biết phải thoát ra như thế nào. Khi người ta lạc lối và mắc kẹt trong chính cuộc đời mình thì dường như có đi đến đâu, đi xa thế nào chăng nữa cũng chẳng thể thoát khỏi số phận. Cô trở lại với gia đình và quyết định đến Paris vì một ý nghĩ bốc đồng… Đi đến đâu cũng vẫn là sự lạc lõng bủa vây, những cuộc gặp gỡ vô hồn, những mẩu đối thoại thiếu sinh khí. Nhìn vào Frances, bạn có thấy không, rằng dường như chính ta cũng đã từng có lúc mắc kẹt như vậy, để rồi loay hoay quay quắt và rơi vào cái hố đen không lối thoát. Nhưng nhìn sang người bạn thân Sophie, thì đó là một hình ảnh trái ngược, tình cảm cô dành cho Frances không giả dối, chỉ là Sophie luôn biết mình cần gì và biết cách sống cho cuộc đời của chính mình hơn. Cô biết bạn mình sẽ không bao giờ bỏ rơi mình, cô chạy theo điều cô cho là đúng như tất cả những người trưởng thành khác sẽ làm. Có lẽ ai đó sẽ trách Sophie ích kỉ, nhưng thực tế, Sophie chỉ là người thực tế.
Nhưng Frances không tuyệt vọng. Sâu thẳm bên trong, cô là một người mạnh mẽ, kiêu hãnh và quyết đoán. Cô bám chắc vào đám mê của mình như một con tàu bám vào vì sao phương Bắc để tìm hướng đi tới đất liền. Không cần đến sự thương hại của người khác, bối rối nhưng không suy sụp, cô hồn nhiên chạy nhảy trên đường phố trong tiếng nhạc, vui tươi và đầy sức sống, như thể cuộc đời đẹp quá, dù cho khi về đến nhà cô chỉ còn lại một mình hụt hẫng. Cô từ chối công việc được đề nghị vì nó không giúp cô đạt được tham vọng trở thành vũ công. Cứ như thế, trong sự rối bời, cô thả trôi mình đi, tự nhiên ta thấy nhẹ nhàng, chứ không thấy nặng nề vì sự vô tổ chức và tuyệt vọng. Có lẽ vì thế mà Frances Ha có một sự duyên dáng đến kinh ngạc khiến cho bộ phim trở nên vô cùng đặc sắc và đáng yêu.
Ước mơ là điều đáng được vun đắp, theo đuổi ước mơ đến cùng là điều đáng được ủng hộ. Đối với ai cũng vậy, đó là ý nghĩa của cuộc đời khiến cho chúng trở nên đa dạng và đáng sống hơn rất nhiều. Nhưng liệu có bao nhiêu người đủ mạnh mẽ để buộc mình bơi giữa dòng đời hỗn độn mà không phải bám lấy một cái phao nào đó dù cho nó đi chệch hướng với đích đến của đam mê? Tôi không có câu trả lời cho tất cả, mỗi người sẽ phải tự đánh giá về bản thân mình để tìm xem điều gì là đáng và điều gì thì không để tiếp tục dấn bước trên con đường “sống” dù khó khăn trập trùng.
Greta Gerwig là nữ diễn viên chính và cũng là người chấp bút kịch bản cùng đạo diễn Noah. Greta có một khuôn mặt đầy đặn, hiền lành và thông minh, một khuôn mặt thoáng gợi đến Kate Winslet. Sức biểu cảm của khuôn mặt, cùng với giọng nói đầy tự tin nhưng luôn có ý thức tự vệ trước miệng lưỡi của người khác, quyết đoán và buồn bã, cuồng nhiệt nhưng thấu hiểu, khiến cho nhân vật Frances vừa rạng rỡ, vừa thu hút nhưng cũng giản dị và rất đời thường. Bộ phim có những góc quay tuyệt đẹp, hai màu trắng đen như tôi đã nói làm nổi bật lên rất nhiều tính cách mâu thuẫn trái ngược của cặp đôi bạn thân, của chính Frances và cả sự trống rỗng của cô. Nhưng cũng chỉ từ hai màu trắng và đen, ta mới nhìn thấu suốt được một tâm hồn sáng và đẹp, dễ tổn thương nhưng không bao giờ từ bỏ và sẵn sàng chiến đấu cho đam mê của chính mình.
